Sonar sonur fæddur

Hér verð ég að gera hlé á sögunum til að koma að mikilli frétt.  Í dag varð ég afi í annað sinn þegar sonur minn Gunnar Atli varð faðir og eignaðist 14,5 merkur son með unnustu sinni Maríu Rut Kristinsdóttir.  Ef ég man rétt þá er yngsti bróðir hins afans jafnaldri dóttur minnar og mæður þeirra lágu saman á fæðingadeildinni.  Seinna varð langamman barnfóstra Hafdísar um töluvert langan tíma á Urðarveginum.

Það er á svona stundum sem maður sest niður og hugsar heimspekilega um lífið og tilveruna.  Eitt sinn var ég að aka með vini mínum Óshlíðina, við vorum að koma úr gufu frá Bolungarvík og vorum tveir í bílnum.  Illa mætt í það sinn en gaf okkur rými til að ræða á nótum sem illa passa við stærri hóp.  Við komumst að því að það sem mestu máli skiptir í lífinu væri að koma erfðarefni sínu áfram.  Eins og allar aðrar lífverur er það megin tilgangur okkar mannanna að fjölga okkur. 

 

 

Fyrir á ég einn dóttur son, stór myndarlegan strák, Jón Gunnar, sem er að einum fjórða Sri Lankan.  Ég fékk að hafa hann í tæpa viku í sumar þegar við Stína pössuðum hann í Tunguskógi.  Það var ótrúlega skemmtilegur tími sem seint gleymist.  Eitt sinn þegar við tókum hann í langa gönguferð sitjandi í bakpoka á baki afa síns.  Hann var tæplega eins árs og við spjölluðum um heima og geyma eins og gengur en allt í einu þagnaði hann.  Hann var steinsofnaður og það við Grænagarð.  Það var ekki annað að gera en taka hann í fangið og bera hann alla leið inn í sumarbústað. 

Sennilega hefði ég aldrei tekið þessu starfi ef ég hefði vitað að annað barna barn væri á leiðinn þegar ég tók því. Nógu erfitt samt að missa af öllum þeim framförum sem einn strákur getur náð og hvernig lífið lærist og einstaklingurinn þroskast.

 

 

Ef ég ætti einhvern möguleika á þá myndi ég vera floginn heim til Íslands og sjá nýjustu Doddabókina sem blandast Sólbakka á Flateyri.  En ég á ekki tök á því og verður að bíða betri tíma.

En það er ekki nóg að fjölga sér.  Maðurinn er flóknari en svo og er fjölskylduvera.  Það þarf að halda fjölskyldunni vel saman enda mikilvægasta stofnun mannlegs samfélags.

Kafli 11 - Til Grikklands

Við vorum sem sagt búin að fá okkur fullsödd af verunni á Kibbutz Shamir og viðskiptum við heimamenn.  Við lögðum því af stað heim, öll fjögur ásamt vinum okkar Írunum Paul og John.  Fyrst var farið til hafnarborgarinnar Hafia þar sem við tókum hið rómaða skip, Appolonia til Grikklands.  Við keyptum farmiða á þriðja farrými, sem var fram í stafni skipsins og aðeins boðið upp á flugvélasæti til að sofa í.  Við kipptum okkur ekki upp við það en vorum ansi fljót að finna leið eftir rangölum skipsins aftur í fyrsta farrými.  Þar eyddum við öllum stundum en fjárhagurinn bauð ekki upp á að njóta allra lystisemda farrímsins.  Fyrir smá aðstoð í eldhúsinu fengum við kassa af bjór sem umsvifalaust var deild meðal félaga okkar Íranna.

Á örðum degi siglingarinnar þar sem skipið nálgaðist Kýpur, drundi allt í einu við ógnar hávaði.  Við lágum á sundlaugarbarminum í sólbaði og brá heldur betur í brún.  Þetta var Tyrknesk herþota sem flaug lágflug yfir skipinu.  Hávaðinn var óskaplegur og mikil skelfing greip um sig um borð hinu Gríska skipi.  Um þessar mundir var styrjöld milli þjóðanna vegna Kýpur.  Deila sem enn er óleyst en risti djúpt á þessum tímum milli hinna fornu fjenda.

Nú hvarflar ekki að mér að Tyrkir, þrátt fyrir slæma reynslu Íslendinga af þeim úr Tyrkjaráninu (sem reyndar voru Marokkómenn), að þeir færu að skjóta á farþegaskip þótt það væri Grískt, en óttinn var engu að síður til staðar.  Maður treysti þessum Aröbum ekki almennilega á þá daga.  En viti menn kom ekki eins og himnasendin önnur herþota til sögunnar og þaut yfir höfðum okkar með ógnargný og vaggaði vængjunum.  Á stélinu var stjarna hins Ameríska flughers og fagnaðarlætin um borð yfirgnæfðu þrumurnar úr hreyflum þotunnar.  Bjargvætturinn var kominn og hinir lymskulegu múslímar hypjuðu sig á braut.

Ferðin var að öðru leiti tíðindalítil og Hjalti bróðir hélt sér á mottunni í þetta sinn.  Þrátt fyrir bjartar Miðjarðarhafsnætur undir björtum stjörnuhimni gat hann haldið í við hormónana og lét vera að draga kveinþjóðina á tálar uppi á dekki með rómantísku spjalli.  Skipið leið hljóðlaust yfir sléttan hafflötinn fyrir utan ómana af seiðandi tónlistinni af fyrsta farrými.

 Við komum til Aþenu að morgni dags og fundum okkur Youth hostel til að gista á.  Við stákarin vorum saman með þrjátíu öðrum í herbergi en Stína fékk svítu með aðeins sjö stelpum.  Við vorum komin aftur í herforingjaveldið í Grikklandi.

Við fórum strax sama dag að leita uppi Loftleiðaskrifstofuna í Aþenu og fundum hana í bakhúsi í miðborginni.  Við vorum auðvitað staurblönk og þurftum því að komast í samband við Gunnar Jónsson umboðsmann á Ísafirði til að lána okkur fyrir fari heim.  Utan við húsið hékk merki Loftleiða og innan dyra var einn starfsmaður sem greinilega sinnti mörgum fyrirtækjum.  Eftir smá tíma hafði hann náð sambandi heim og ekki stóð á svarinu að flugmiðar yrðu klárir og við tækjum Olympics Airways til London og Lofleiðir þaðan heim. 

Við áttum tvo daga í Aþenu og notuðum tíman til að skoða þessa merku borg.  Daginn áður en við tókum flugið til London lentum við í miklum mótmælaaðgerðum í miðborginni sem var harla óvenjulegt á þessum tíma í Grikklandi.  Göturnar voru fullar af fólki og allt að verða vitlaust.  Við kipptum okkur ekki upp við þetta en eins og með Feneyjar áður, fréttum við af stórviðburðunum síðar.  Seinna í Loftleiðaflugvélinni á leiðinni yfir Atlantshafið var ég að lesa Moggann sem var uppfullur af fréttum frá Grikklandi.  Herforingjastjórninni hafði verið komið frá með látum og við höfðum verið í miðri hringiðunni án þess að hafa hugmynd um það.  Það er svona hálf hallærislegt að upplifa stóratburði þegar maður fréttir það eftirá.

Við flugum síðan til London þar sem við biðum í nokkra daga eftir flugi heim til Íslands.  Fyrir þá sem lesið hafa þessa tíðindalitlu ferðasögu skal það sagt sem huggun harmi gegn að þá fyrst byrjuðu ævintýrin.  Hafi þessi ferð verið viðburðarsnauð hingað til varð þar breyting á.  Við upplifðum einhver skemmtilegustu ævintýri lífs okkar á þessum dögum.  Nafntogaður Íslendingur blandast þar inn í en nafni hans verður breytt af tillitsemi við hann og fjölskyldu hans.  Við skulum kalla hann Laufdal, en sögurnar verða í næsta kafla.

Kafli 10 - Daglegt líf á Shamir

Við brölluðum margt á Shamir og skemmtum okkur vel í hópi ungs fólks alls staðar að úr heiminum.  Einn sjálfboðaliðinn var frá Puerto Rico og hét Daniel.  Hann var þögull og ómannblendinn sem var nóg til að treysta honum alls ekki og líta hann hornauga.  Ungu fólki hættir til að taka þeim sem eru öðru vísi með fordómum og misskilningi.  Eitt sinn þegar við komum úr skemmtiferð frá Kiryat Shemona og ég hafði drukkið helst til mikið af Goldstar bjór og reyndar höfðum við tekið nokkra snafsa af spíra til að sýna karlmennsku okkar og víkingaskap.  Það fyrsta sem ég sá þegar ég kom út úr rútunni var Daniel og mér fannst hann líta á mig með fyrirlitningaraugum, enda drakk hann ekki.  Þetta dugði ekki og ég bauð honum umsvifalaust upp í slag, eins og ég væri ættaður úr Bolungarvík.  Áhrýnis orð mín virkuðu lítið á þennan hægláta mann og lítið varð úr áflogum.

Nokkrum dögum seinna ákváðum við að styrkja varnir okkar og þiggja Kun-fu kennslu hjá bandaríkjamanni sem hét Jim og hafði dvalist um nokkurn tíma á Shamir.  Hinar fimm dýrslegu hreyfingar með tilheyrandi hrópum voru undirstaða þessarar bardagaaðferðar og við vorum sko til í slaginn.  Það greip um sig Kun-fu della á Shamir og mátti sjá menn æfa sig í hverju horni.  Einn félagi okkar, hermaðurinn Brum brum, sagði okkur að hann væri hámenntaður í þessum fræðum.  Hafði lært þetta í hernum og gæti þess vegna auðveldlega lamið þennan kana skratta.  Eitt sinn mætti hann á æfingu ásamt tveimur félögum sínum og höfðu með sér jógúrt dollur.  Byrjaði að hella svívirðingum yfir Jim sem ekki svaraði þeim og lét eins og hann sæi ekki Brúm brúm.  Nú sletti hann jógúrtinu yfir Jim sem lét sér það í léttu rúmi liggja og aðhafðist ekkert.  Atburðir næstu sekúnda gerðust svo hratt að við festum varla auga á þeim.  Brúm brúm gerði sig líklegan til að sparka í Jim sem greip leiftur snöggt í fótinn á honum og þeytti honum í loft upp.  Áður en við vissum af var búið að afgreiða félaga hans tvo og þeir lágu þrír í valnum emjandi af sársauka.

Seinna urðum við vitni að því þegar Brúm brúm réðist á Daniel, sem kom okkur heldur betur á óvart og reyndist vera heil mikill bardagamaður.  Brúm brúm átti aldrei möguleika í hann, þrátt fyrir herþjálfun sína.  Að lokum lá hann í valnum og gafst upp fyrir ofjarli sínum.  Þegar Daniel snéru baki við hann og ætlaði að hverfa á braut, hentist Brúm brúm á fætur og barði hann aftan frá.  Þetta var fantaskapur og löðurmannlegt og urðum við að ganga í milli til að stoppa barsmíðarnar.  Álit okkar á Daniel hafði heldur betur breyst til batnaðar en virðingin fyrir hermanninum félaga okkar hlaut mikla hnekki.

Aðra sögu man ég af Brúm brúm sem ávallt var með Uzi vélbyssuna sína meðferðis.  Við sátum í kringum hann og hlustuðum á frækilegar sögur úr hernum og eitt af því sem hann ætlaði að sýna okkur var hvernig hægt væri að breyta Uzi úr nánast skammbyssu í riffil með einu höggi með berri hendi.  Málið var að slá rétt aftast á byssuna og þá spratt skeftið sjálfkrafa út og hægt að miða með það á öxlinni.  Brúm brúm barði og barði en tókst ekki að láta þetta virka.  Taldi að byssan væri biluð og ætlaði að láta kíkja á hana.  Ég bað hann að leyfa mér að prufa og viti menn, í fyrsta höggi spratt skeftið út og small í rétta stellingu.  Brúm brúm varð forviða á þessari snilld en engin var meira undrandi en ég sjálfur.  Ég hefði sjálfsagt getað prufað þetta hundrað sinnum í viðbót án árangurs.

Einn af þeim sem við umgengumst mikið var Itzac, sem var reyndar yfirmaður sjálfboðaliðanna á samyrkjubúinu.  Þetta var eldri maður um þrítugt, fyrrverandi hermaður, og sótti í félagskap okkar unga fólksins.  Sérstaklega hafði hann áhuga á kvennþjóðinni og notaði hvert tækifæri til að ganga í augun á þeim.  Eitt sinn vorum við stödd á pósthúsinu og biðum eftir afgreiðslu á símtölum.  Itzac var að sýna nokkrum stúlkum spilagaldra og var upprifinn yfir aðdáun þeirra á töframættinum.  Við ákváðum að gera svolítið at í honum og Stína þóttist vera að lesa blað og spjalla við Hjalta á Íslensku, á meðan horfði hún á spilin á hendi Itzac og lét mig vita hvaða spil hann myndi draga.  Ég kom því þannig fyrir að Itzac snéri baki við þeim Dadda og Stínu og ég stóð fyrir fram hann.  Ég stokkaði vel og lét hann draga spil og Stína sem ræddi við Hjalta bætti inn í samræðurnar þannig að lítið bar á hvaða spil hann hélt á.  Ég sagði honum hvaða spil hann hefði dregið og lét hann prufa aftur.  Síðan lét ég hann draga þrjú spil og þuldi upp í röð hvaða spil hann hefði á hendi.  Stúlkurnar voru orðnar mjög hissa á þessum magnaða galdramanni og fylgdust með af áhuga.  Itzac vildi nú læra galdurinn en ég neitaði honum að sjálfsögðu.  Þá byrjaði hann að bjóða gull og græna skóga ef ég vildi kenna sér töfrana og sagðist hafa mikinn áhuga á svona málum.  Að lokum lét ég undan, en það hefði ég ekki átt að gera.  Þarna eignuðumst við óvin, sem var yfirmaður sjálfboðaliðana og það kom sér mjög illa fyrir okkur.  Stelpurnar hlógu sig máttlausar og gerður stólpa grín að karl greyinu.

En þegar kom síðsumar var komin órói í okkur Íslendingana og við fórum að huga að heimferð. Það var mikil kveðjuveisla og margir góðir vinir að kveðja.  Írarnir, John og Paul voru ákveðnir í að koma með til Íslands og leita sér að vinnu og frönsku dívurnar ætluðu að koma seinna í sömu erindum.

Kafli 9 - Vinna í Elat

Í vinnu til Elat

Það var ákveðið að senda okkur Nonna til að leita nýrra tækifæra fyrir hópinn og stefnan sett suður fyrir Sinaeyðimörkina þar sem smjör draup af hverju strái.  Við vorum útbúnir með sokka og nýja skó og nesti í malpokanum.  Fyrst var farið til Kiryat Shemona þar sem rútan var tekin suður eftir Ísrael  til Tel Aviv.  Þar gistum við á Hotel beach, eins og kallað var þegar sofið var á ströndinni.  Við öldurgjálfur Miðjarðarhafsbotnsins fengum við okkur einn Goldstar bjór áður en við sofnuðum undir hálfmána og stjörnubjörtum himni.  Um morguninn röltum við í næstu verslun til að kaupa brauð og ost í morgunmat.  Það var gaman að vera ungur og ör og takast á við ævintýri lífsins.  Engin vandamál og áhyggjur fjarlægari en útjaðar vetrarbrautarinnar.  Lífið var gott og hagsæld hópsins okkar leit vel út í nánustu framtíð.  Við ætluðum að fá vel borgaða vinnu í Elat, sem er hafnarborg við botn Arabíuflóans.  Við vorum vissir um að slegist yrði um starfskrafta okkar og ekki annað eftir en kalla Stínu og Dadda suður í sæluna og tekjurnar.

Við tókum bössinn til Elat um hádegið og stefndum enn í suður.  Við vorum flottir á þessu og tókum lofkælda rútu og fylgdumst með endalausri eyðimörkinni líða hjá fyrir utan gluggann.  Okkur brá heldur betur við þegar við stigum út í Elat í 55°C og svíðandi sól.  Þetta skall á okkur eins og veggur þó liðið væri á daginn.  Við röltum niður á strönd til að gista en þorstinn kallaði fljótt á.  Við höfðum ekki undan svitanum hvort sem við sturtuðum í okkur bjór eða vatni.  Pyngjan var fljót að léttast en ekki þurfti að hafa áhyggjur að slíku, menn sem voru rétt að komast í uppgrip.  Hótel beach brást ekki frekar en fyrri daginn og sandurinn mjúkur og notalegur.  Rétt hjá glitti í hafnarbæ í Egyptalandi og eins og við gætum teygt okkur þangað og ljósin tifuðu í náttmyrkrinu og spegluðust í sjónum.  Á þessum tíma var lítill friður milli landanna og því ógnvekjandi að horfa yfir til óvinarins svona nálægt sér.

Um morguninn var farið að leita að vinnu niður á höfn í svækju hita og sól, með miklum tilkostnaði við kælikerfi líkamans en vökvaþörfin var mikil.  Ekki höfðum við erindi sem erfiði og þrátt fyrir að kröfur um vinnu og laun væru gengisfelld dugði það ekki til og enga vinnu að fá.  Okkur var þá bent á vinnu í koparnámum í eyðimörkinni.  Við ákváðum að láta á það reyna og eftir nætursvefn á ströndinni var haldið af stað í bítið um morguninn.  Stefnan var sett í norður.

Í eyðimörkinni

Við stigum úr rútunni í algjörri auðn.  Sandur og aftur sandur og ekkert nema en sandur.  Skammt frá stoppistöðinni voru nokkur skúrarræksni og það voru koparnámurnar sem við vorum að hefja vinnu í.  Við röltum þangað og hittum fyrir verkstjóra sem leit okkur illu auga en sagði að eftir hálftíma kæmu karlarnir upp í hádegisverð og við skildum bíða þess og skrá okkur síðan í vinnu.

Okkur var verulega brugðið þegar við sáum karlana koma upp, kolsvarta af skít, sveitta og þreytta og leist ekkert á þetta.  Unglingshjörtun börðust um í brjósti okkar og kjarkinn fór að bresta.  Við ákváðum að hætta við allt og koma okkur í ,,öryggið" heima á Shamir.  En nú var komið babb í bátinn því næsta rúta kæmi ekki fyrr en daginn eftir.  Við ákváðum að fara á puttanum til Tel Aviv.

Það er ekki hægt að lýsa gönguferð okkar þennan dag við fáfarna götu í eyðimörkinni.  Sólin gerði sér leik að okkur með tíbrá þannig að vegurinn var eins og á floti.  Við horfðum á þá fáu bíla sem áttu leið um eins og þeir nálguðust ekki heldur virtust ávallt vera í sömu fjarlægð frá okkur.  Þar til allt í einu að þeir ruku fram hjá með þrumu gný.  Við vorum uppgefnir í eyðumerkursólinni og vatnsbirgðirnar voru fljótlega á þrotum.  Ekki tók betra við því ég þurfti að tefla við páfann og hvergi hægt að fara afsíðis til að hleypa brúnum.  Loks var okkur gengið fram hjá búgarði, óhrjálegum með þöglu og sérkennilegu fólki.  Ég fann klósett en það var svo hrikalegt að ég varð að sitja á hækjum mér ofan á brúnum þess til að ljúka mér af.  Við fengum vatn á brúsann hjá íbúunum en ekkert annað.  Enginn talaði ensku en þetta voru arabar og voru greinlega ekki vanir heimsóknum ókunnugra.

Á heimleið

Loks fengum við far og vorum fegnir þegar við stigum út í miðborg Tel Aviv.  Uppgefnir, þyrstir, glorhungraðir og blankir.  Við áttum fyrir rútunni til Kiryat Shemona en ekki mílu lengra.  Ekki krónu fyrir mat eða drykk.  Okkur leið eins og Oliver Twist þegar við hnupluðum ávöxtum á markaðinum með ókvæðisköll að baki, en þjófarnir fengu þó orku í kroppinn til að halda ferðinni áfram.  Við héldum til strandar til að sofa en næsta rúta færi um hádegisbil daginn eftir.

Rútan hefði talist til fjórða farrýmis enda ódýrt að ferðast með henni.  Farþegar voru alls kyns fólk og búfénaður.  Rykið og hristingurinn yfirþyrmandi og aksturslagið brjálæðislegt.  Keyrt eins og druslan dró, enda náði bílstjórinn ræksninu á annað hundrað kílómetra hraða niður brekkur.  Það ver komið undir kvöldmat þegar við komum til Kiryat Shemona.  Við ákváðum að sofa í skemmtigarði bæjarins en fljótlega komu lögreglu menn að og spurðu hvað við hygðumst fyrir.  Þeir bentu okkur á að garðurinn væri alls ekki öruggur staður fyrir okkur, enda hefði ítrekað verið skotið eldflaugum á bæinn og nokkrar þeirra hefðu einmitt lent í garðinum.  Við sögðu þeim að við værum vinnumenn hjá Shamir og yrðum þá að ganga þangað, um 15 km. leið.  Þeir sögðu okkur að það væri nú heldur ekki öruggt þar sem vitað væri um hermdarverkamenn á ferðinni og myrkrið væri okkur hættulegt.  Þegar við spurðum þá ráða, hlógu þeir og sögðust ekki geta gefið okkur önnur ráð en að við fengjum ekki að sofa í garðinum.  Rétt er að geta þess að árið 1972 voru 18 mans drepin af hryðjuverkamönnum í Kiryat Shemona.  Með berum höndum.

Gangan í náttmyrkri

Við gengum af stað og fljótlega huldi okkur náttmyrkur, sem var algert því engin lýsing er á leiðinni.  Eftir um 6 km komum við að Kibbutz Amir, þar sem Bob Dylan dvaldi í lengri tíma, og báðum um leyfi til að sofa á flötinni hjá þeim.  Þeir neituðu okkur og eins um að gefa okkur að borða, en við vorum sár svangir.  Við héldum því ferðinni áfram til Shamir.

Allt í einu urðum við varir við mannaferðir í myrkrinu og urðum skelfingu lostnir, enda komu áhrínisorð lögreglumannanna frá Kiryat Shemona upp í hugann.  Við forðuðum okkur af veginum og skriðum í skurði til hliðar við hann. Einhvernvegin gátum við klöngrast þetta og sáum ljósin á Shamir framundan.  Við ræddum málið og ákváðum herfræðina.  Hvort áttum við að læðast að búgarðinum eða koma með hávaða og látum?  Ef við myndum læðast tæku verðirnir okkur sem skæruliða og myndu skjóta okkur.  Við ákváðum því að syngja við raust, íslensk ástar og ættjarðarljóð.  Hvorugur okkar er söngmaður, Jón öllu verri en ég, en við kunnum nokkuð af lögum og vorum vissir um að þetta myndi bjarga lífi okkar.

Heim í öryggið á Shamir

Þegar við áttum eftir um fimmtíu metra að varðstöðinni heyrðum við klikkið í vélbyssunum þegar þær voru spenntar upp.  Allt í einu kom Helmud Leitner, félagi okkar frá Svisslandi hlaupandi að hliðinu með köllum og látum.  Hann nánast öskraði á verðina að þetta væru Íslendingarnir og bað þá um að skjóta ekki.  Okkur hafði reyndar aldrei dottið í hug að þeir myndu skjóta okkur, nema að þeim líkaði söngurinn svo illa, enda töldum við atferli okkar ekki minna á hermdarverkamenn.

Við fengum það staðfest margoft eftir að við komum inn á samyrkjubúið að aðeins hefði munað nokkrum sekúndum að við hefðum verið skotnir.  Svisslendingurinn hefði bjargað lífi okkar en hann hafði verið á verði við Gettóið og heyrði í okkur sönginn og þekkti til okkar.  Við vorum bæði hissa og hræddir þegar við gerðum okkur grein fyrir alvörunni á bak við þennan atburð.  Ekki var þetta til að auka álit okkar á innfæddum og viðhorfum þeirra til sjálfboðaliðanna.

Kafli 8 - Fjölskyldu og varnarmál

Öryggiseftirlitið á samyrkjubúinu var öflugt, nema hjá okkur sjálfboðaliðunum.  Við bjuggum í þyrpingu kofa í útjaðri búgarðsins og áttum að sjá um okkar varnir sjálf.  Við fengum merkjabyssu sem við áttum að nota til að láta vita ef á okkur yrði ráðist.  Þá myndu umsvifalaust birtast vopnaðir verðir til að bjarga okkur frá arabískum hermdarverkamönnum.

Eitt kvöld vorum við Stína að festa svefn þegar Hjalti bróðir var á vakt ásamt Mick, enskum sjálfboðaliða úr cockney hverfi East End Lundúnaborgar, undir stjörnubjörtum næturhimni Ísraels.  Við vorum að svífa inni í draumaheim undir rólegum samræðum þeirra félaga þegar allt í einu Mick rekur upp lágt óp og kallar til Dadda að hann hafi séð arabískan hermdarverkamann og fleygir sér á grúfu skelfingu lostinn.  Daddi var hinn rólegasti en skaut samt upp flugeldinum til vonar og vara.  Við Stína skriðum undir rúmið en það var talin nokkuð örugg björgunaraðferð undir þessum kringumstæðum.  Svona eins og að setja á sig björgunarvesti í sökkvandi skipi.  Hræðslan var töluverð enda stutt liðið frá hræðilegum atburðum á búgarðinum.

Ekki bólaði á vörðunum svo Hjalti fer að athuga með þessa skæruliða, en þeir reyndust vera kýr á beit skammt frá í náttmyrkrinu.  Hann gekk því að hliðinu að samyrkjubúinu til að athuga með verðina sem áttu samkvæmt áætlun að mæta með alvæpni á svæðið.  Jú þeir höfðu séð flugeldinn en höfðu ekki hugmynd um hvað hann táknaði.  Enginn hafði minnst orði á þessa varúðarráðstöfun vegna sjálfboðaliðanna við þá.

Við kvörtuðum um þetta daginn eftir við yfirmenn Kibbutz Shamir og niðurstaðan var sú að láta okkur hafa riffil til varnar Gettóinu.  Öllum var nú létt og varnarmálin komin í höfn.

Yfirmenn Shamir gerðu sér grein fyrir að vinnuaflið væri ekki nógu ánægt og eitthvað þyrfti til að jafna bilið um væntingar og upplifuð gæði þessara útlendinga keyrðu áfram hakerfi búgarðsins.  Sú frábæra hugmynd kom upp um að við þyrftum fjölskyldu.  Sjálfir ólu þeir börnin sín upp á stofnunum og höfðu því mikinn skilning á þörf einstaklinga til að vera í faðmi fjölskyldunnar.  Kibbutz fjölskylda var lausnarorðið og okkur Stínu var boðið upp ung hjón sem vera áttu okkur stoð og stytta í ótryggri veröldinni undir Gólanhæðum.  Það var ákveðið að Hjalti myndi fljóta með í þessari fjölskyldu og settur upp fundur aðstandenda eitt síðdegið.

Töluvert var haft við og boðið upp á ískaffi og kökur.  Ég byrjaði að gera kröfur eins og óþekkur krakki, nota tækifærið með nýfengna kibbutzforeldra.  Ég vildi fá hest til að geta riðið um nágrennið og tóku foreldrarnir vel í á ósk.  Allt í einu sá ég að þau fölnuðu upp og ekki blóðdropi í andlitum þeirra og þegar ég fylgdi augnaráði þeirra sá ég hvað var að gerast.  Daddi var að naga á sér táneglurnar í miðju fjölskylduboðinu og hafði það svo mikil áhrif á foreldrana að við þrjú urðum munaðarlaus með það sama.  Mér var ekki skemmt og húðskammaði Hjalta á leiðinni heim í Gettó, enda var hestasamningurinn nokkurn vegin komin í höfn.

En lífið tölti áfram sinn vanagang en töluverður kurr var komin í mannskapinn.  Við vorum farin að tala um að breyta til og hugsa okkur til hreyfings.

Kafli 7 - Frá rauðu ljósi í Milanó

Hér er rétt að grípa inní frásögnina til að segja frá ferðalagi Hjalta og Jóns frá þeirri stundu að við Stína týndum þeim á rauðu ljósi í Mílanó, þar til við hittumst daginn eftir skæruliðaárásina á Kibbutz Shamir.

Venjulega voru þeir eins og hjón eftir tuttugu ár í hnappeldunni þar sem þeir hlógu, grétu og rifust allan daginn.  Sögurnar hér á eftir eru eins og ég man frá þeim sagt og ekki tekin ábyrð á sagnfræðilegum staðreyndum þeirra.

Eftir að hafa ekið út fyrir borgarmörk Mílanó var farið að svipast eftir ódýrri gistingu og þegar stoppað var á bensínstöð til að fylla á tankinn fór tungumálamaðurinn Jón á stúfana til að ræða við heimamenn.  Jón var altalandi á mörg tungumál.  Talaði Íslensku og vestfinku reiðbrennandi og að eigin áliti nokkrar aðrar mállýskur nokkuð vel.  Ítalskan lá vel fyrir honum og meðan bensínið bunaði á tankinn hafði hann náð tali af einum og túlkaði jafnóðum fyrir Hjalta sem beið inn í bílnum.  Jón var á þessum árum með sítt hrokkið hár, hávaxinn og grannur.  Að sjálfsögðu tók hann ekkert eftir augnatillitinu sem heimamaðurinn gaf þessum unga myndarlega víking en kallaði til Dadda að í þessi indæli suðulandabúi væri að bjóða sér mjög ódýra gistingu.  Aðeins 50.000 lírur á nóttina.  Síðan kallaði hann til félaga síns að hann gæti fengið að sofa þarna líka.  Eftir fjörugar samræður með handapati og Ítölskum orðarforða kallaði Jón að boðið væri ekki upp á kostnað heldur væri Ítalinn tilbúinn til að greiða þeim fyrir gistinguna um 50.000 lírur.  Hjalti hló vel á kostnað vinarins þegar hann skilaði sér, rauður á vanga, inn í bílinn og hafði skilið tilboðið frá Ítalanum.

Jón átti eftir að ná sér niður á honum seinna og þegar þeir óku yfir fjallendi Svartfjallalands eggjaði hann Hjalta til að aka hraðar og taldi hann lélegan bílstjóra sem hvorki gæti né þyrði að aka eins og karlmanni sæmdi.  Hjalti ók ferðin undir áhrínisorðum Nonna þar til að hann missti stjórn á bílnum sem að lokum þeyttist út fyrir veg, snérist í hálfhring og endaði með afturhlutann inn í moldarbarði.  Hjalti var alveg brjálaður út í Nonna og hótaði honum barsmíðum og limlestingum og kenndi honum um ófarirnar.  Við áreksturinn við Júgóslavíska jörð hafði púströrið hinsvegar fyllst af mold og vélin við það að drepa á sér.  Hjalti náði þó að aka bílnum nokkra metra frá barðinu og hélt vélinni gangandi með því að pumpa bensíngjöfina.  Öskur illur sagði hann við Nonna að taka við að pumpa á meðan hann færi út til að hreinsa púströrið.  Jón hlýddi enda vissi hann vel að hann hafði farið yfir strikið með stríðninni.  Hjalti náði í grein og krukkað síðan upp í rörið en Bensinn var alveg við það að drepa á sér.  Allt í einu hvað við sprenging þegar vélin hreinsaði pústið og allt sprakk framan í Dadda,  sem skilaði sér aftur í bílinn, verulega brugðið eftir sprenginguna.  Þegar Jóni varð litið framan í hann, kolsvartan og það eina sem sást í andlitið voru augnhvíturnar, gjörsamlega sprakk hann úr hlátri.  Hann átti fótum sínum fjör að launa að komast undan Dadda sem hljóp á eftir honum um engjar Svartfjallalands til að ná hefndum.

Eins og við Stína seldu þeir bílinn í Aþenu og tóku sér far með skemmtiferðarskipinu Appoloniu til Haifa í Ísrael, eins og áður hefur komið fram.

Kafli 6 - Maðurinn með ljáinn

En lífið var ekki bara glens og gaman því við þurftum að skila vinnu á samyrkjubúinu.  Stína og Nonni fóru á bómullarakurinn, sem var svona aðallinn hjá sjálfboðaliðinum.  Við Daddi bróðir vorum settir í perurnar og grape-aldin deildina.  Fyrsta morguninn vorum við settir í að gera við perukassa, sem voru u.þ.b. einn og hálfur metri á kant, og notast við stálþráð og strekkjara við verkið.  Við kunnum nú vel til verka í þessu þar sem báðir höfðum unnið í frystihúsi við að pakka Rússafisk sem sömu græjurnar voru notaðar við á gamla daga.  Staflinn af biluðum kössum var ógurlegur, heilt fjall sem skyggði á morgunsólina og verkstjórinn sagði okkur að byrja en við yrðum sóttir í hádegismat.

Við bræðurnir vorum í góðu stuði og létum hendur standa fram úr ermum.  Verkið gekk vel og á hádegi höfðum við fært til fjallið og lítil hóll eftir með biluðum kössum.  Þegar verkstjórinn kom misskildi hann ástandið í fyrstu og hélt að við hefðum lagað litlu hrúguna en sú stóra væri óhreyfð.  Við nutum mikillar virðingar eftir þetta enda ekki reiknað með miklum afköstum hjá sjálfboðaliðum í vinnu á örkunum.

Okkur var trúað fyrir ýmsum verkum og einn morgun var okkur ekið langt út á akur og látnir fá orf og ljá til að snyrta í kringum mandarínutré.  Við fengum smá fyrirlestur áður en við vorum skildir eftir og sagt að ef við heyrðum skothríð þá væri eitthvað alvarlegt að gerast og við skyldum fela okkur og láta lítið á okkur bera þar til við yrðum sóttir.  Ástandið var mjög viðkvæmt eftir skæruliðaárásina og mikill viðbúnaður og ótti heimamanna. Allt gekk vel fram eftir morgni og við Hjalti alvanir með ljáinn, aldir upp í heyskap hjá Kitta Gauj á Hlíð, sem var bóndabær fyrir ofan Vinaminni.

Allt í einu heyrum við ákafa skothríð sem virtist vera nálægt okkur.  Við hlupum til og hentum frá okkur ljánum og skriðum inn í rör sem lá undir veginn.  Enn heyrðum við skothríðina mjög nálægt og við vorum orðnir býsna smeykir.  Einhvern vegin virtumst við augljós skotmörk þarna inn í rörinu og því ákveðið að skríða út aftur og reyna að komast heima á búgarðinn.  Við tókum ljáina með sem vopn og læddumst síðan í skjóli við mandarínutrjánna og enn glumdi vélbyssuskorhíðin við. 

Allt í einu stekkur maður fram fyrir framan okkur með vélbyssu í hendinni og þá tóku við ósjálfráð viðbrögð hjá mér.  Ég mundaði ljáinn og átti eftir tommu í hálsinn á honum þegar ég þekkti hann og gat hindrað aftöku hans.  Ég veit ekki hver var hræddari ég eða kibbutz maðurinn sem virtist skilja hversu nálægt hann var því að fara á vit forfeðrana.

Þeir voru tveir, fyrrverandi hermenn eins og allir aðrir Ísraelsmenn, sem voru að æfa sig með vélbyssur að skjóta á mark.  Tillitleysið var algjört í ljósi þess sem sagt hafði verið við okkur Dadda fyrr um morguninn, en fátt kom okkur á óvart í viðskiptum við heimamenn hvað það varðaði þetta sumarið.  Við vorum reyndar beðnir formlega afsökunar á þessu atviki en mér verður oft hugsað til mannsins með ljáinn og hversu nálægt hann var því að standa undir þjóðsögunni á skógarakri undir Gólanhæðum.

Kafli 5 - Endurfundir

Endurfundir

Daginn eftir árásina birtust félagar okkar Daddi og Nonni, sem við höfðum ekki heyrt né séð síðan á rauðu ljósi í Mílanó.  Það voru miklir fagnaðarfundir og frá mörgu að segja.  Sögur þeirra félaga eru efni í kafla útaf fyrir sig en nauðsynlegt er að sækja þær í uppsprettu sagnarbrunnsins, þeirra sjálfra.  Reyndar höfum við hlegið að þessum sögum í gegnum átatugi en rétt er að hafa þetta eftir þeim sjálfum.

Kvöldið sem þeir félagar birtust var heilmikil kynning hjá forráðamönnum samyrkjubúsins um nýskeða atburði og öryggismál sjálfboðaliðanna (voluntears),  Erlendir starfsmenn ganga undir því starfsheiti enda launin á kibbutz nánast engin.  Sjálfboðaliðarnir voru allra þjóða kvikindi,ungt fólk í ævintýraleit sem kom til að njóta dvalarinnar þar sem séð er fyrir helstu þörfum og leggja á sig hóflega vinnu í staðin.  Á fundinum var farið í gegnum hertar öryggisreglur og áttum við að setja upp vaktir á nóttinni til að verja gettóið, en hverfi sjálfboðaliðanna gekk undir því nafni.

Það rann upp fyrir okkur ljós á þessum fundi að margir á honum voru undir áhrifum illgresis sem ekki verður nefnt hér á nafn.  Salla rólegir og algerlega afslappaðir þrátt fyrir undangengna ógnaratburði og alvarleika umræðu fundarins.  Þar skárum við okkur úr fjöldanum ásamt mörgum öðrum að sjálfsögðu. 

Ein markverðasta saga þeirra félaga sem ég tek mér hér leyfi  til að segja frá var rómatísk nótt sem Daddi átti upp á dekki á skemmtiferðaskipinu Apallonia sem þeir félagar komu með frá Aþenu til Haifa í Ísrael.  Þetta var frönsk gyðja, ástrík með mikinn eldmóð, og hún varð umsvifalaust ástfanginn af þessum mikla víking frá Íslandi.  Hjalti sem alls ekki var í neinum trúlofunarhugleiðingum minntist ekki orði á hver áfangastaður hans væri í Ísrael og taldi víst að kveðjustund að morgni væri það síðasta sem hann sæi af hinni frönsku þokkagyðju.  Reyndar var hann svolítið ánægður með sig og taldi ævintýri við öldurgjálfur Miðjarðarhafsins undir tunglskini í næturkyrrð, væri ekkert annað en notaleg minning.

Þokkagyðjan franska

Síðdegis daginn eftir vorum við fjögur að leika okkur með frisbí disk og skutluðum honum á milli okkar.  Allt í einu hnippir Nonni í mig og bendir á dyraskörina á kofa rétt hjá okkur þar sem tvær stúlkur sitja, og hvíslar að mér að þarna sé sú franska komin.  Við ákváðum að gera svolítið at í Dadda og byrjum að kasta diskinum eins nálægt stúlkunum sem sátu þarna og fylgdust af athygli með leik okkar.  Allt í einu var þetta svo fyndið að við Nonni byrjum að hlægja.  Hláturinn stigmagnaðist samhliða því sem frisbídiskurinn fór nær og nær skotmarkinu.  Hjalti vildi endilega vita hvað væri svona fyndið og spurði okkur ítrekað hvers vegna við værum að hlæja.  ,,Leyfði mér að hlæja með strákar.  Hvað er svona fyndið?"  Ekki bætti þetta úr og við bókstaflega engdust um af hlátri en allt í einu hittum við með diskinn á milli fóta þokkagyðjunnar.  Hjalti hljóp og greip diskinn en þegar hann leit upp var ekki nema tvær tommur á milli andlita þeirra.

Hjalti varð alveg brjálaður og hljóp eftir okkur Nonna, sem áttu fótum okkar fjör að launa.  Hann var naut sterkur og ekki fyrir okkur að komast í hendurnar á honum reiðum.  Það var óskaplega erfitt að hlaupa með hláturinn kraumandi niður í sér en hræðslan varð yfirsterkari og við komumst undan meðan reiðin svall í æðum Hjalta.

Þokkagyðjan hafði einhvernvegin fundið út hvert för draumaprinsins var heitið og var búin að finna hann.  Hún varð góð vinkona okkar þó ekki næði hún ástum Hjalta.  Seinna kom hún til Íslands og heimsótti okkur og vann hjá Þórði Júl í saltfisk sumarið 1975.  Hún er ein vænsta manneskja sem ég hef kynnst um ævina og síðast frétti ég af henni giftri bakara í Austurrísku Ölpunum.

Írarnir

Þarna voru tveir vinir frá Írlandi, Paul og John.  Þeir voru að sjálfsögðu ekkert fyrir illgresis og tókst með okkur góður vinskapur.  Eins og frönsku stöllurnar enduðu þeir á Ísafirði þar sem þeir unnu í tæpt ár í saltfiski hjá Þórði Júl.  Ég hef hitt þá nokkrum sinnum síðan en langt er um liðið síðan síðast.

Þeir voru kaþólikkar frá Dublin.  Ekkert sérlega trúaðir en vildu hafa vaðið fyrir neðan sig varðandi guð álmáttugan.  Á Írlandi fóru þeir á hverjum sunnudegi í kirkju, svona ef hann væri nú raunverulega til.  Hinsvegar væri lítið á sig lagt ef þeir kæmust að því eftir þetta líf að ekkert tæki við, en annars biði Himnaríki eftir þeim.

Þeir voru miklir business menn og fundu fljótlega út góða fjáröflunarleið.  Á hverju föstudagskvöldi, daginn fyrir sabath, sem er sunnudagur gyðinga, var heilmikið um að vera í klúbbhúsi sjálfboðaliðana.  Mikið um gleðskap og fjör þar sem spiluð var lífleg tónlist, enda staðurinn vel sóttur þessi kvöld.  Þeir keyptu bjór í verslun samyrkjubúsins, sem var mjög ódýr, og seldu svo á þreföldu verði í klúbbhúsinu.  Bjórinn seldist eins og heitar lummur og peningarnir streymdu inn í Íranna.

Gyðingarnir voru fljótir að koma auga á þetta og vildu nú fá að komast í viðskiptin.  Einn föstudag var Írunum tilkynnt að héðan í frá myndi stjórn samyrkjubúsins sjá um söluna.  Jafnframt yrðu seldar súkkulaðikökur, sem fara sérlega vel með áður nefndu illgresi.

En það þurfti starfsmenn og var undirritaður einn af þeim sem varð fyrir valinu.  Fljótlega eftir að barinn opnaði var sú stefna tekin að veita frítt af guðaveigunum.  Mikil eftirspurn var og ánægja viðskiptavinanna var mikil.  Allt gekk út á met tíma og voru birgðir ,,uppseldar" löngu fyrir miðnætti.  Þetta var í fyrsta og síðasta skipti sem kibbutzinn tók að sér barinn á sjálfboðaliðsklúbbnum á Shamir.

Haust á norðurhveli

Það er farið að hausta hér í Colombo og komið myrkur rúmlega sex að kveldi.  Tæpir tveir mánuðir í vetrarsólstöðu þegar sólinn nær 22.5° suður fyrir miðbaug.  Ég var seinn fyrir úr vinnunni í dag og skokkaði því á þakinu þar sem útséð með að ná dagskímu í Viktoríugarði.  Ég hlustaði á ,,Hell race out" með Eagles í þetta sinn.  Einhverra hluta vegna koma vinir mínir Margrét Gunnars og Jón Sigurpáls upp í hugann þegar ég heyri þessa tónlist.

Það var komið þreifandi myrkur rúmlega hálf sjö þegar markmiði hlaupsins var náð.  Aðeins vestan við norður sást Venusvagninn greinilega og Pólstjarnan að sjálfsögðu í hánorðri.  Ég sá ekki betur en Venus væri á leiðinni í norðri einnig. 

Það hefur orðið smá bið á sögustundinni en það kemur til af betra ritskoðunarkerfi.  Það var aldrei meiningin að meiða með þessum sögum sem gerðust fyrir rúmum þrjátíu árum og betra að hafa vaðið fyrir neðan sig í þeim efnum.

Einnig verður minni tími í sögur þar sem ég er byrjaður á meistararitgerðinni minni.  Kominn með leiðbeinanda og hugsanlega samstarfsaðila sem eru innlendir og erlendir aðilar sem áhuga hafa á efnistökum.  Ég ætla að taka fyrir virðiskeðju sjávarútvegs á Sri Lanka.  Mjög áhugaverð stúdía og gæti komið að góðu gagni í framtíðinni.  Ritgerðin verður skrifuð á ensku enda hugsuð fyrir alþjóðlegan markað. 

Jafnframt er það golfið þessa stundina.  Samkvæmt leiðsögn andlegs leiðtoga míns í golfinu, Jóa Torfa, fer ég tvisvar í viku til kennara og spila síðan á laugardögum. 

Slæmt heimsmet Íslendinga

Þetta heimsmet Íslendinga er aðeins af hinu slæma.  Þetta er vont fyrir skattgreiðendur, afleitt fyrir neytendur og vont fyrir bændur.  Bændur á Íslandi, margir hverjir, lepja dauðann úr skel þar sem markaðsbúskapur fær ekki að njóta sín.  Þetta er einhver misskilin rómatík að nauðsynlegt sé fyrir okkur að framleiða flest alla landbúnaðarafurðir sjálfir.  Miklu nær væri að nota mannafla í arðbærari störf og flytja inn frá fátækum löndum, t.d. Afríkuríkjum, sem sárlega þurfa á viðskiptunum að halda.

Hæstu landbúnaðarstyrkirnir á Íslandi að mati OECD

Kafli 4 - Í kjöfari árasarinnar

Ísraelski herinn

Þegar við Stína komum upp úr sprengjubyrginu var Ísraelski herinn mættur á svæðið með skriðdreka og hvaðeina.  Þetta var heimsfrétt og því öllum gefið tækifæri á að láta fjölskyldu sína vita af sér .  Mæðrum okkar Stínu var sent símskeyti sem stóð ,,erum á lífi. Gunni og Stína"  Þær vissu ekki einu sinni að við værum  á þessu samyrkjubúi sem var komið af illu heilli í heimsfréttirnar.

Seinna um daginn þegar við skoðuðum verksmerki mátti sjá alls kyns líkamsleifar í sundlauginni.  Við fundum fót með rauðum sokk þar rétt hjá og eigum reyndar mynd af honum.  Fyrir framan mötuneytið var búið að leggja jakka þeirra þriggja hryðjuverkamanna sem voru skotnir.  Með blóðugum kúlnagötum frama á þeim.  Það er óhætt að segja að þetta hafi verið mikil reynsla fyrir íslenska táninga sem þekktu ekki stríð eða manndráp af eigin raun.

Allt breyttist á þessu samyrkjubúi eftir þennan atburð.  Þó hann væri staðsettur undir Gólanhæðum og gömlu landamærin við Sýrland í kílómeters fjarlægð var þetta öðru vísi og ólíkt hefðbundnum hernaðaraðgerðum.  Þarna var vígvélum beint að börnum, konum og almennum borgurum en ekki hermönnum.

Nokkrum árum áður var undirritaður á þessum sama kibbutz sem staðsettur er aðeins kílómetra frá gömlu landamærunum, frá því fyrir sex daga stríð, Sýrlands.  Einnig er til tölulega stutt norður að landamærum Líbanons.  Við ákváðum einn dag ég og vinur minn Jón Pétursson að fá okkur göngutúr að gömlu landamærunum og kíkja á aðstæður.  Augljóst var hvar þau höfðu verið enda skotbyrgi og gamlar gaddavírsgirðingar þarna.  Eftir smá grams fundum við stóran járnkassa sem var lóðaður aftur.  Víð tókum hann með heim á búið þar sem okkur tókst að opna kassann með stórum kuta.  Hann reyndist fullur af skothylkjum í AK16, kalashnikova riffil.  Við reyndum umsvifalaust að koma þessu í verð en fengum heldur betur að kenna á því.  Meðal annars var okkur bent á að við hefðum gengið yfir jarðsprengjusvæði sem engum dytti í hug að fara yfir.  Töluvert hafði verið um að nautgripir sem gengið höfðu um svæðið hefðu misst fætur við að stíga á jarðsprengju.  Íslendingar eru oft lítið með á nótunum þegar kemur að hernaði og vígvélum sem eingöngur eru smíðuð til að drepa fólk.

Um kvöldið var mikið sjónarspil á Shamir.  Ísraelar hefndu ávallt grimmilega fyrir árásir á borgara sína og var engin undantekning í þetta sinn.  Rétt fyrir ljósaskiptin flugu fimm herþotur lágflug yfir Kibbutzinum og sveimuðu síðan hringi í höfði  okkar.  Allt í einu tóku þær stefnu norður til Líbanon, sem er skammt undan, og nokkru seinna sáum við blossa og seinna heyrðum við sprengjudrunur.  Síðan komu þær til baka og endurtóku síðan leikinn.  Þegar myrkrið skall á var eins og sólarupprás væri í norðri.  Slíkur var bjarminn eftir sprengjuárásir herþotnanna.  Ekki veit ég hvað þeir sprengdu eða hverjir urðu fyrir því, enda vorum við bara áhorfendur af öllu saman.

Kafli 3 - Á kibbutz undir Gólanhæðum

Á samyrkjubúinu Shamir

Rútuferðin norður eftir Ísrael var ævintýri út af fyrir sig.  Hávaðinn, rykið, hristingurinn og helreið eftir mjóum og oft glæfralegum vegum var rosalegt.  Um borð í rútunni vor menn og málleysingjar.  Arabar, Betúar, Gyðingar, Íslendingar ásamt hundum og hænsnfuglum.  Ferðin tók um tíu tíma og komið undir kvöld þegar áfangastað var náð þann 12. Júní 1974.

Við fengum strax vinnu og eins og venja er á maður fyrsta daginn frí.  Við fengum kofa til að sofa í og ákveðið að byrja nýjan dag í sundlaug samyrkjubúsins, sem er glæsileg 25 m keppnislaug.  Það lá því vel á okkur þegar við gengum áleiðis í sundið í morgunsárið.  Á leiðinni er gengið fram hjá mötuneyti staðarins og allt í einu gerði hungrið vart við sig.  Ég stakk upp á að breyta planinu og byrja í morgumat og fara síðan í sund.  Stína er þannig að hún vill halda sig við áætlanir og þolir illa að hringla með hlutina.  Hún vildi því ekki breyta og halda sig við að byrja í lauginni.  Við þrefum um þetta á vegamótunum og sennilega hafa þrjár konur gengið fram hjá okkur á meðan á þessu stóð.

Skæruliðaárás

En ég hafði betur og við fórum í morgunmat.  Matsalur samyrkjubúsins er stór og tekur á annað hundrað manns í sæti og var þétt skipaður þegar við komum.  Við voru rétt sest þegar við heyrðum mikil öskur og kallað var ,, meghablím, meghablím".  Allt í einu sjáum við að karlmennirnir hlaupa út og mikil skelfing hafði gripið um sig.  Ég spurði fólkið á næsta borði hvað væri um að vera og heyrðist þau segja að ferðamenn væru komnir „ tourists" á Kibbutzinn.  Allt í einu voru allir komnir undir borð og það rann upp fyrir okkur að þetta væru ekki tourists heldur terrorists.  

Það er erfitt að muna atburðarás þrjátíu ár aftur í tímann en við eigum blaðaúrklippur úr Jerusalem Post frá atburðunum.  En eins og við munum þetta þá heyrðust sprengingar og skothríð fyrir utan.  Einhverjar konur tóku völdin í mötuneytinu og hlaupið var með allan hópinn út bakdyramegin og niður í sprengjubyrgi þarna rétt hjá.  Allir voru komnir með alvæpni þegar þetta var og ég man skothríðina sem drundi við meðan við hlupum hálfbogin í byrgið.

Við sátum lengi þarna niðri og við hliðina á mér var Nýsjálendingur sem hét Jonathan.  Eftir u.þ.b. klukkutíma var komið til að sækja hann.  Ég gleymi aldrei skelfingunni sem lýsti sér úr svip hans þegar hann elti hermanninn út.  Kærastan hans hafði fallið fyrir byssukúlu hermdarverkamans.

Þær þrjár konur sem ég minntist á hér að framan, kærasta Jonathans var ein af þeim, hafa að öllum líkindum gengið fram hjá okkur Stínu meðan við þráttuðum um skipulag morgunsins.  Þær unnu í býflugnabúinu sem lá við hliðina á sundlauginni og voru á leið þangað úr morgumat.  Það eru allar líkur á því að við Stína hefðum gengið nokkrum skrefum á undan þeim ef við hefðum haldið óbreyttri áætlun.  Það þarf ekki að spyrja að leikslokum ef úr því hefði orðið.

Skæruliðarnir voru fimm og komu fyrst inn á búið við barnaskólann.  Þar hittu þeir fyrir sex ára gutta sem þeir spurðu hvar leikskólinn og mötuneytið væru.  Hugmyndin virðist hafa veið að taka börnin í gíslingu og skjóta með sprengjuvörpu inn í matsalinn meðan hann var fullur af fólki í morgunverð.  Stráksi lék á þá og náði að hlaupa undan þeim og gat látið vita.  Það voru hrópin sem við heyrðum í matsalnum.  Þeir gengu síðan sem leið lá framhjá býflugnabúinu þar sem þeir hittu konurnar þrjár og skutu þær til bana.  Skömmu seinna voru fyrstu Ísraelarnir komnir á vetfang með vélbyssur og tóku á móti þeim.  Einn skæruliðinn sprengdi sig í loft undir jeppa sem stóð við býflugnabúið og annar inn í því.  Hinir þrír voru drepnir með byssukúlum.  Hinir voru feldir með byssukúlum og fyrrverandi stríðshetja Ísraela gekk þar fremstur í flokki.  Hann hafði farið fyrir herdeild í Yom Kibbur stríðinu þegar Mount Hebron var tekið.  Eiginkona hans var ein af konunum þremur sem myrtar voru í árásinni.

Kafli 2 - Júgoslavia, Grikkland og Ísrael

Júgóslavía

Næst var ekið í gegnum Slóveníu og það til Króatíu.  Á þessum tíma var lítið um ferðamenn á þessum slóðum, en helst að þjóðverjar væru í sólarlandaferðum á Adríahafsströnd Króatíu.  Síðan ókum við til Bosníu og þar lentum við í smá vandræðum.

Ég hef alltaf verið handsterkur og hafði lent í keppni í sjómanni á einhverri knæpunni.  Mér hafði gengið vel og vakti athygli heimamanna.  Ég var með ljóst hár niður á herðar, klæddur eins og hippi og var engin fyrirmynd þessu fólki sem bjó við kommúnisma Júgóslavíu þessara ára.  Hippar áttu ekki upp á pallborðið í hugmyndafræði sósíalismans.  En allt í einu stendur þrekinn náungi fyrir framan mig, sest á móti mér og býður upp sjómann.  Ég var eins og smjör í höndunum á honum og átti enga möguleika, slíkir voru aflsmunir hans.  En á eftir tókust með okkur samræður og sátum við að spjalli lengi fram eftir degi. 

Seinna um kvöldið fórum við Stína á diskótek þar sem ég var allt í einu umkringdur af óárennilegum náungum, sem reyndust vera sígaunar.  Þeir voru sex eða sjö og byrjuðu að hrinda mér til og frá og mér leist illa á aðstæður.  Skyndilega flugu þeir eins og hráviðri út um allan sal og foringi þeirra var komin í krumlurnar á félaga mínum frá því fyrr um daginn.  Hann fylgdi okkur út í bíl og ráðlagði okkur að passa okkur vel því svona náungar svífast einskis og útgangurinn á mér kallaði allt það versta fram í þeim.

Næst var stefnan tekin í gegnum Svartfjallaland og þaðan til Makedóníu.  Það var margt að varast upp í fjöllum og oft reynt að hafa út úr okkur peninga.  Eitt sinn hjálpaði trukkabílstjóri til þegar átti að féfletta okkur en varnarleysi okkar var töluvert á þessum slóðum.

Grikkland

Við nálguðumst landamæri Grikklands og sáum endalausa bílaröð við eftirlitsstöðina.   Þetta var eitt af hliðum járntjaldsins þar sem lágu saman landamæri kommúnistaríkis og fasistaríkis.  Í Grikklandi var herforingjastjórn við völd sem hélt þjóðinni í heljargreipum á þessum tíma.  Við sáum hvar sætin voru rifin úr bílunum og allt lauslegt tekið úr þeim.  Fólk lenti í þriðju gráðu yfirheyrslum til að fá leyfi til að fara yfir landamærin.  Þá kom sér vel að vera með Íslensk vegabréf.  Okkar bíll var tekin framyfir alla röðina og okkur hleypt yfir til Grikklands.  

Við ókum til Aþenu þar sem eyddum nokkrum dögum í að skoða markverðustu staði.  Fasistaríkið Grikkland var svolítið ógnvekjandi.  Menn hvísluðu að okkur þegar kom að spjalli um pólitík þar sem engin var óhultur fyrir öryggislögreglunni.  Hinsvegar þrifust engir venjulegir glæpir í þessu einræðisríki og maður var öruggur um sig að nóttu sem degi.

Við seldum bílinn og keyptum okkur flugmiða til Ísrael með El Al.  Varúðarráðstafanir á flugvellinum voru ótrúlega strangar fyrir flugtak.  Mikið hafði verið um hryðjuverk og var Ísraelska flugfélagið sérstaklega á varðbergi, enda skotmark óyndismanna.

Ísrael

Við stoppuðum ekkert í Tel Aviv en drifum okkur til Jerúsalem.  Ég hafði komið þangað áður en þetta var fyrsta heimsókn Stínu þangað.  Jerúsalem er ógleymanleg borg með sinni stórkostlegu sögu og tengingum við gyðinga, kristna og íslamska trú.  Við skoðuðum meðal annars gröf Krists, gátmúrinn og Dome of the Rock.  Gamla borgin er einstök þar sem engir bílar eru en asnar voru algeng faratæki á þessum árum. 

Eftir tvo daga í Jerúsalem tókum rútu norður í land þar sem ferðinni  var heitið á Kibbutz Shamir, þar sem ég hafði dvalið sumarlangt tveimur árum áður.  Við ætluðum að fá vinnu þar og dvelja nokkra mánuði áður en haldið yrði heim til Íslands aftur.

Kafli 1 - Mótorhjólagengið

Mótorhjólagengið

Við Nonni Gríms vorum nítján ára þegar ákveðið var að kaupa mótorhjól og aka um Evrópu.  Þetta var árið 1974 og ekki margir Íslendingar sem höfðu staðið í slíkum stórræðum.  Unnusta mín, Kristín og bróðir minn Hjalti ætluðu með ferðina sem hófst í maí.  Farmiðarnir til London voru keyptir hjá Gunnari Jóns í Brunabót sem var með umboð fyrir Loftleiðir á þeim tíma.

Í Reykjavík var ákveðið að fara út að borða á Hótel Loftleiðum, sem var í fyrsta skiptið á ævinni sem við komum á fínan veitingastað.  Ég man að við pöntuðum rauðvínsflösku með steikinni, sem var frumraun okkar sem heimsborgarar og matgæðingar.  Þegar þjónninn kom með flöskuna til að sýna okkur hana og athuga hvort tegundin væri rétt var hún hrifsuðu úr höndum hans og byrjað að hella í glösin.

Frá byrjun var þetta ósköp erfitt.  Ég kominn með kærustu og strákarnir alls ekkert hrifnir af kvenmanni í hópnum.  Þannig varð ég svolítið útundan sem skiljanlegt var en allt gekk þetta vel og flogið út með Rolls Royce, eins og skrúfuþotur Loftleiða voru kallaðar.  London var skemmtileg en ekki fundum við réttu mótorhjólin þar í borg og ákveðið að halda til Þýskalands.

Við tókum járnbrautalestina og fyrsti áfangi var Brighton.  Við dvöldum þar eina nótt og síðan haldið á til Dover þar sem við tókum hovercraft til Calais í Frakklandi.  Þaðan var haldið á með lest til Brussel þar sem við sváfum á járnbrautarstöðinni um nóttina.  Eftir erfiða nótt og hart höfðalag var tekin lest til Munchen í Bæjaralandi.  Þar var farðið í að leita að mótorhjólum til að leggja Evrópu að fótum okkar.

Á bílum um Evrópu

Hjólin reyndust dýrari en við höfðum búist við og því fórum við að skoða bíla.  Niðurstaðan varð sú að við Stína keyptum Renult rennireið og strákarnir stóran svartan Bens.  Það var ekki eftir neinu að bíða og við brunuðum af stað í austur.  Fyrst var ekið yfir alpana og þaðan til Ítalíu.  Jón og Hjalti á unda og við Stína þurftum að hafa okkur öll við til að halda í við þá og tína þeim ekki.  Farsíminn var fundin upp rúmum tuttugu árum seinna og því ekki hægt að slá á þráðinn ef við misstum af stóra svarta Bensanum.

Við renndum seinni part dags inn í stórborgina Milano þar sem umferðin var alveg rosaleg.  Við sáum til strákanna í Bensanum að umræðurnar voru fjörugar.  Handasveiflu útum allan bíl og keyrt á útopnu eftir breiðstrætum borgarinnar.  Allt í einu bruna þeir yfir á gulu ljósi og komið rautt þegar við Stína komum að því.  Við sáu hvar Bensinn hvarf inni ítalska umferðaþvögu og þeir voru týndir og tröllum gefnir.  Ég verð að viðurkenna að mun auðveldara var að aka eftir þetta og geta einbeitt sér að akstrinum og þurfa ekki að halda í við strákana.

Ein á báti

Við stefndum norður fyrir Adríahafið og eitt fáránlegasta atvik ævinnar hentu okkur Stínu á þeirri leið.  Við komum í borg sem heitir Venicia.  Við ætluðum aldrei að finna bílastæði en það tókst fyrir rest og síðan fórum við að skoða okkur um.  Sennilega höfum við verið á vappi á Péturstorginu, sem var hið besta mál nema að við höfðum ekki hugmynd um hvar við vorum.  Við sáum á plakati mánuði seinna að Venicia væri Feneyjar og við hefðum verið þar á þess að vita það.

Kafli 7 - Komið til Ísafjarðar

Ísland er landið.....

Þegar komið var fyrir Langanes gerði hann  suð austan stinning kalda og með fullri beitningu náðum við höfn á Húsavík.  Þar kölluðum við embættismann um borð til klarera fyrir tolli.  Það kom í ljós nokkrum árum seinna að það gleymdist að tolla bátinn sjálfan, en við vorum að sjálfssögðu að flytja hann inn.  En nú var það bara sígarettur og áfengi sem var skoðað og gekk það allt saman vel fyrir sig.  Eftir skamma dvöl á Húsvík var haldið vestur með norðurströndinni í góðum byr og sauð á súðum á Bonny yfir Húnaflóann og vestur fyrir Hornbjarg .  Vind var farið að lægja þegar komið var að Kögur og hæg gola þegar Fljótavíkin blasti við.  Sagan um Sygnakleif rifjast upp en hún er ófæra undir Körgri.

Nú erum við komin að Sagnahleif sem áður hét Sygnakleif en þar handan við braut Vébjörn sygnakappi skip sitt en komst ásamt áhöfn sinni yfir ófæruna og í Fljótið þar sem Atli þræll gætti bús fyrir húsbónda sinn Geirmund Heljaskinn.  Tók Atli við áhöfninni allan veturinn og bað þau engu launa vistina því ekki mundi Geirmund mat vanta.  Þegar Geirmundur og Atli fundust spurði Geirmundur,  "hví hann var svo djarfur, að taka slíka menn upp á kost hans"   "Því ,,svaraði Atli að það mundi uppi meðan Ísland væri byggt, hversu mikils háttar sá maður muni verið hafa, að einn hans þræll þorði að gera slíkt að honum forspurðum"  Geirmundur svaraði honum, að fyrir tiltæki þetta skyldi hann þiggja frelsi og bú það, er hann varðveitti.

Ég vissi af pabba á Atlastöðum ásamt fleiri ættingjum og vinum og því ákveðið að kíkja aðeins við.  Þetta var eldsnemma morguns og við komumst með harmkvælum í land þar sem léttabáturinn var hálf ónýtur og erfiðar aðstæður í Fljótavík til að lenda.  Báturinn sökk á leiðinni í land en við vorum þrír í þessari svaðilför, ég, Nonni og Siggi.  Gestir á Atlastöðum urðu undrandi þegar við vöktum þá upp en tóku vel á móti okkur.  Helltu upp á kaffi og við sögðu m sögur af ævintýri okkar í klukkutíma áður en haldið var á stað um borð til klára heimferðina.  Karlarnir skutluðu okkur um borð í Bonny og eftir siglingu fyrir Straumnes og Rit tók við siglingin yfir Ísafjarðardjúp og komið var til Ísafjarðar upp úr hádegi. 

Sagt var frá komu Bonnýar í Vestfiska Fréttablaðinu og Vísi, en þar var blaðamaður Einar K. Guðfinnsson sem fylgdist með nágrönnum sínum frá Ísafirði í ævintýrum þeirra á siglingu um ólgandi sjó við sæfeykta strönd.