Ævintýri í Austudal - dagur 1

Það hafði gerst í júlíbyrjun í skála sleðamanna í Laugafelli, norðan Hofsjökuls, að eftir söng og gleði að lokinni frækinni för Hallgríms Bláskógs suður Austurdal í Skagafirði, vorum við Einar Kristinn vinur minn undir sterkum áhrifum af dalnum og fegurð hans.  Svo römm var sú taug sem tengdi okkur við þennan fjalladal að við notfærðum aðstöðu okkar og króuðum farastjórann okkar, Gísla Rúnar, sem er einn af forvígismönnum Austurdalsfélasins.  Til að gerast gildur limur í þeim félagsskap verður maður að fara í göngur í Austurdal og höfðu margar góðar sögur flogið frá Gísla úr slíkum ferðum þarna um kvöldið.

Við stundum upp erindinu við Gísla Rúnar sem tók beðni okkar vel og sagðist mundi bera þetta upp á næsta fundi félagsins seinna um sumarið þegar göngur í dalinn yrðu skipulagðar.

Það var síðan í águst að afliðnum slætti að boð bárust úr Skagafirði um að við Austurdalsmenn væru tilbúnir að taka okkur i prufugöngu þann 17. september n.k.

Við lögðum snemma af stað í Skagafjörðinn þann 16. september, annar úr suðri en hinn úr norðri, og veðrið skartaði sínu fegursta.  Við byrjuðum á að fara á Krókinn til að afla vista og að sjálfsögðu í Verslun Haraldar Júlíussonar þar sem við hittum fyrir Bjarna Haralds, móðurbróður Einars og eiganda verslunarinnar.  Kaupfélagið á Sauðárkróki hefur verið helsti keppinautur Bjarna í gegnum tíðina og því gátum við ekki gert honum það að versla við framsóknarfélagið.  Einar hafði tekið kæfu og hangiket að sunnan í nesti, en brauðið fékkst handan götunnar en allt annað í verslun H.J.

Það er gaman að koma í verslunina og endalaust hægt að skoða það sem til sölu er.  Slóvenskir gúmískór, kveikir í olíuluktir, kaffi  kex og nánast allt nema kælivara.  Verslunin er jafnframt elsta umboð Olís á Íslandi.   Við skruppum inn í eldhús til húsfreyjunnar til að smyrja nesti fyrir Austurdalsferðina en Bjarni lokaði búðinni á slaginu tólf og bauð okkur til stofu í hádegisverð.  Við vorum sammála um að þjóðfélagsumræðan væri á lægstu nótum þessa dagana og samþykktum því að slökkva á útvarpinu og nota tímann við notalegt spjall.  Þetta var á föstudegi og ekki óraði okkur Einar fyrir því að næsti fréttatími sem byðist yrði á mánudagsmorgni.

Við nutum félagskaparins og ræddum landsins gagn og nauðsynjar og áður en við vissum af var klukkan orðin eitt og Bjarni þurfti að opna fyrir viðskiptavinum sem nú streymdu í verslunina til innkaupa.

Við lögðum af stað upp í sveit fljótlega upp úr hádegi, en um klukkutíma akstur er upp í dal þar sem smalaferðin hófs, hjá Stefáni Hrólfssyni í Keldulandi.  Mér leið eins og ég væri að hitta Charlton Heston eða Clint Eastwood, að hitta frægan leikara eins og Stebba.  Reyndar hefur hann bara leikið sjálfan sig í kvikmynd um Austurdal, en það er engu að síður mjög merkilegt.  Karlinn hefur ótrúlega smitandi hlátur og þrátt fyrir sín 82 ár er hann léttur og hress og í hans huga eru vandamál ekki til heldur bara skemmtilegar lausnir á verkefnum.

Okkur var strax boðið inn í eldhús þar sem rjúkandi kaffikanna stóð og skenkt var í kaffifantana.  Fljótlega fjölgaði í eldhúsinu og þarna voru mættir Siggi Hansen, Guðmundur sonur hans, Þórólfur, Bjarni, Gísli Rúnar, Gísli Frostason, Sigurður frá Réttarholti, Magnús ásamt fjallakónginum sjálfum Stebba í Keldulandi.  Ekki leið á löngu þar til boðið var upp á skvettu af Kristal út í kaffið, enda þykir sá góði drykkur liðka menn á hestbaki, en hestastóðið beið okkar tilbúið í gerðinu við bæinn.  Þarna fuku fyrstu sögurnar og hlátrarsköllin, sem áttu eftir að einkenna ferðina, fengu tárin til að renna og vísur flugu af vörum Skagfirðinganna.

En nú var allt reiðubúið og þegar lagt hafði verið á hesta og þeir beislaðir, hurfum við félagarnir með jóreyk áleiðs að fyrsta áfangastað smalamennskunnar, Merkigili.  Reyndar var fljótlega áð á leiðinni þar sem hrossin voru rekin í rétt á meðan lífsblómið var vökvað og fleiri sögur sagðar.  Þótt við norðanmenn kæmumst ekki með tærnar þar sem Skagfirðingarnir höfðu hælana í sögum og kveðskap, er við því að búast að alvörugefnir Vestfirðingar gæfu samræðunum nýjan blæ og gerðum samferðarmenn okkar forvitna um athafnir og uppátæki sveitunga okkar sem við kunnum af sögur.  Kannski það hafi verið mynni Austurdalsins sem tók svona vel á móti okkur, umvafði og örvaði okkur til sagna þar sem við létum gamminn geysa í glensi og gríni, ölvaðir af fegurð og veðurblíðu andartaksins.

Mér fannst mér fara fram á hestbaki við hvert stopp.  Það var mjög gott fyrir sjálfstraustið, sem var illilega laskað eftir snautleg afrek sumarsins í golfíþróttinni.  En hér virtist ég vera á heimavelli og hver taug var tengd við hestinn sem lét fullkomlega að stjórn minni.  Hér hafði ég töglin og hagldirnar og vellíðan streymdi um hverja taug við notalegar hreyfingar hestsins.

Mónika Helgadóttir, sem Guðmundur Hagalín skrifaði bókina ,,Konan í dalnum og dæturnar sjö" bjó að Merkigili.  Gilið sjálft er nokkuð neðar í dalnum og er yfir það að fara á leið leið upp í dalinn.  Fyrir nokkrum árum fórst í gilinu hjálparhella Móniku og bústjóri Merkigils, en hann rann á klaka fram af hömrum niður í gilið.  Hann hét Helgi og er hann jarðsettur í kirkjunni við Ábæ ofar í dalnum.

En gilið er hættulaust yfirferðar að sumri til og leiddum við hestana niður í gilið þar sem menn hvíldu lúin bein og léttu á pelunum áður en haldið var upp á bakkann sunnaverðan.  Eftir skamman reiðtíma komum við heim að Merkigili þar sem heimilisfólkið tók vel á móti okkur.  Húsfreyjan bauð til stofu þar sem boðið var upp á hressingu, kaffi og fleira ásamt ilmandi kjötsúpu.  Eftir frábæran viðgjörning í Merkigili var haldið af stað óþreyttum hestum og fékk ég goðsagnakenndan hest undir mig sem heitir Vatnarauður.  Vatnarauður er átján ára gamall og hefur marga hildi háð í Austurdal og gæti sagt margar sögur væru honum gefið mál.  Þrátt fyrir háan aldur var Vatnarauður viljugur og sætti sig ekki við neitt annað en vera fyrstur.  Ef einhver nálgaðist aftan að okkur bætti hann við sprettinn til að halda forystunni.  Svei mér þá ef okkur varð ekki vel til vina og fyndum ýmislegt sameiginlegt í okkar fari.

Þegar við komum í Ábæ var farið að rökkva og dalurinn sýndi allt sitt fegursta.  Himinn bókstaflega logaði í vestri og mynni dalsins í norðri, sem minnti á konuskaut, var eins og tendrað með skæru ljósi.  Við stóðum bergnumdir við gömlu réttina í Ábæ og horfðum á þessi undur náttúrunnar og hvernig kvöldroðinn töfraði sjónarspil sem tók ímyndaraflinu fram.  Veðrið skartaði sínu fegursta og byrjað að frysta við heiðskýruna.  Mér varð hugsað til skoska orðatiltækisins „Red sky at night is the horseriders delight"  Svona heimfært úr sjómannamáli yfir á smalamennsku en allavega lofaði þetta góðum komandi degi.

En nú dimmdi hratt og ekki vildum við hitta fyrir Ábæjarskottu sem kunn er á þessu svæði og hefur gert mörgum manninum skráveifu.  Við kláruðum reiðina heim í Hildarsel sem yrði okkar skjól í dvöl okkar í Austurdal næstu tvær næturnar.  Það var orðið aldimm þegar við sprettum af hestunum og komum þeim fyrir í gerðinu áður en gengið var í bæ að Hildarseli.  Þar nutum við þess að láta þreytu dagsins úr okkur líða og meðan einhver dugur var í mannskapnum var lífsandinn vökvaður og sagðar enn fleiri sögur og vísur kyrjaðar og nokkur lög sungin.  En hætta skal leik þegar hæst stendur að lokum sigrar þreytan og svefninn tekur yfir.  Sem betur fer enda þarf að huga að kröftum fyrir morgundaginn við krefjandi smölun í Austurdal.

Athugasemdir

[Sigrún Óskars, 21.9.2010 kl. 17:53]

innlitskvitt