Kafli 6 - Færeyjar - Ísland

Glasgow

Framundan var Glasgow en ákveðið var að sigla alla leið upp Clyde ána og heimsækja höfuðborg Skotlands.  Stína og Bárður ætluðu í land og fara fljúgandi heim, en við bættust Steingrímur fisksali í Grímsbæ og Sigurður Ásgeirsson sem ætluðu að sigla með okkur Nonna og Grími yfir hafið heim til Íslands.

Við komum að minni árinnar að kvöldi til og þá reyndi vel á ungan skipstjóra að lesa úr öllu ljósblikkinu og beita siglingarreglum við að mæta skipum sem sigldu hjá á miklum hraða.  Síðan var haldið upp ána sem liggur í austur alla leið upp til Glasgow.  Í morgunsárið létum við Bárði eftir stýrið og tókum skýrt fram að halda sig fjarri vesturbakka fljótsins.  Siglingaleiðin, sem rækilega var merkt með baujum , var austanmegin en grynningar að vestan. Restin af áhöfninni  stóð í kringum borðið niður í káetu og Grímur búinn að leggja nokkrar sardínur á brauð þegar báturinn strandar með miklum látum.  Við þeyttumst allir fram í stefni en Grímur hélt enn á brauðsneiðinni með síldinni þrátt fyrir þvöguna frammí lúkar.  Einhverra hluta vegna hafði Bárður stýrimaður sveigt í vestur og farið beint upp á sandrif.  Sem betur fór tókst okkur að ná bátum á flot og halda ferðinni áfram.

Það var margt brallað í Glasgowborg og ferðin heim var vandlega skipulögð.  Við Grímur höfðum legið yfir langbylgjustöðinni sem var biluðu.  Við vinirnir sátum heilan dag yfir stöðinni og  Grímur reif hana  í sundur, stykki fyrir stykki.  Í upphafi hafði ég rekist á lausan þráð á hátalaranum en Gimmi var nú ekkert að hlusta á hvað ég hefði fram að færa í viðgerðinni.  Hann var reyndar mjög utanvið sig að eðlisfari og sökkti sér af ákafa niður í verkefnin hverju sinni og tók þá lítið eftir því sem gerðist í kringum hann. 

Ein góð saga er til af Grími þegar hann hafði keypt sér undurhlýjar Hagkaupsnærbuxur, með síðum skálmum og þykkar eins og nautshúð.  Einn morgun á köldum vetrardegi þegar norðan garrinn gnauðaði úti fyrir og skafrenningurinn minnti á norðlæga breiddargráðu Ísafjarðar. Grímur hafði sofið í nýju nærbuxunum og Jóhanna kona hans vakti hann með morgunmat, áður en haldið var út i Hnífsdal,  í radarinn til að leiðbeina flugvélinni að sunnan flugið inn Djúpið.  Minn maður var tilbúinn til að takast á við kuldann fyrir utan og klæddi sig í hasti.  Á leiðinni út reyndi Jóhanna að benda honum á að hann hefði gleymt að fara í buxur, og hann væri á nærbuxunum.  Búinn að klæða sig í peysu, úlpu og hafði troðið á sig hlýrri Rússahúfunni braust hann út í kuldann og klofaði skaflana út  í Willis jeppann.  Eftir að bíllinn hafði tekið við sér og farið gang varð honum litið niður á fætur sér uppgötvar að hann er á nærbuxunum.  Ekki þorði hann inn aftur heldur lá á flautunni þar til Jóhanna kom hlaupandi út með buxur á hann, sem hann baksaði við að troða sér í undir stýri á jeppanum.  Ekki kom til greina að láta nágrannana sjá sig hlaupa inn á nærbuxunum.

En talstöðin í Bonny fór í frumeindir og lá eins og hrúga á borðinu, vírar, lampar, skrúfur, þéttar og hvað þetta heitir nú allt saman.  Allt í einu rekur hann upp óp þegar hann sér bilunina í stöðinni.  Það var laus vír í hátalaranum og lítið mál að laga það með lóðbolta.  Síðan raðaði hann stöðinni saman sem reyndist okkur vel við samskipti og staðsetningar á leiðinni heim.

Sigld yfir Altansála

Við vorum því fimm félagar sem lögðum af stað siglandi heim, undirritaður, Nonni, Grímur, Steingrímur og Siggi Ásgeirs.  Þegar við komum norður undir Hebrites eyjar skall á okkur þrumuveður.  Eldingarnar voru ógurlegar og ein þeirra fór í formastrið með þeim afleiðingum að VHS talstöðin brann yfir.  Við höfðum gömlu góðu langbylgjustöðina með okkur sem duga myndi til samskipta við umheiminn.  Við komum við í Stornoway til að taka toll fyrir heimkomuna enda um tollfrjáls kjör að ræða.  Stefnan var síðan sett á Færeyjar en ákveðið var að hafa viðkomu þar í tvo til þjá daga.

Ferðin til eyjanna var viðburðarsnauð en með ágætum byr og birtust þær okkur að morgni til á heiðskýrum degi  í júlí.  Stefnan var hárrétt og vel tókst til að lesa Consulinn til staðsetningar.  Við héldum leiðarreikning sem tókst ágætlega en hluti hans er að gera áætlanir um strauma, rek og önnur frávik sem áhrif geta haft á tekna stefnu.

Við áttum góða daga Færeyjum en við þurftum eðlilega að láta innsigla tollinn okkar sem ætlaður var fyrir heimkomuna til Íslands.  Við héldum þó einhverju til að halda uppi andanum þessa daga í Þórshöfn og væsti ekki um okkur í faðmi frænda okkar Færeyinga.  Við hliðina á okkur lá hin Íslenska skútan sem þá var til, Sirrý úr Hafnarfirði, en eigendur hennar voru á leið til Skandinavíu.  Vel fór á með skipshöfnunum tveimur og oft glatt á hjalla um borð í bátunum á kvöldin.

Mér er einnig minnistætt að við hittum færeyska sjómenn sem voru á leið á Íslandsmið á kútter til veiða á handfæri.  1976 voru menn að fara í nokkurra vikna róður yfir Atlantshafið til að draga björg í bú.  Þeir ætluðu til veiða í lok júlí og reiknuðu með að koma heim aftur fyrir október lok.  Töldu tekjumögulega nokkuð góða enda færi lítill kostnaður í olíu, þar sem seglin voru notuð til hins ýtrasta.

Það kólnaði með hverjum deginum sem siglt var áleiðis í norður til Íslands.  Stefnan var sett á Borgarfjörð eystri og ákveðið að sigla norður fyrir Ísland til Ísafjarðar.  Besta veður var þó allan tímann og ágætur byr.  Það var óskaplega gaman að sjá Ísland birtast einn morguninn með bláma yfir austfirskum fjöllum.  Við renndum inn í höfnina á Breiðdalsvík til að taka vatn og vistir.

Grímur átti forláta Skota bifreið sem dugði honum vel í nokkur ár.  Oft var kalt að fara út í bílinn á vetrarmorgnum þegar norðan nepjan nagaði menn inn að beini.  Grímur ákvað á fá sér rafmangshitara í Skotann, sem stungin var í samband inni og hélt vélinni heitri alla nóttina.  Það var því notalegt að koma út í bílinn og kveikja á miðstöðinni sem umsvifalaust blés heitu lofti um allan Skotann og hélan hvarf af framrúðunni eins og dögg fyrir sól.  Þetta var nú aldeilis notalegt og Grímur startaði bílnum sem flaug í gang, enda vélin um 80°C.  Síðan ók hann af stað sem leið lá út í Hnífsdal til að taka Fokkerinn niður með radarnum.  Í eftirdragi var rafmangskapallinn og dósin sem hann hafði dregið út í gegnum gluggann á Engjaveg 32.  Hitarinn var aldrei notaður meira.

Kafli 5 - Siglt í norður

Bjargvætturinn

En nú þurfti að komast um borð með sjókortin í ónýtri plasttuðrunni.  Það var ákveðið að setja þau í bátinn og við myndum síðan synda með hann út í skútu.  Bárður yrði skilinn eftir og það yrði seinni tíma vandamál að sækja hann.  Þegar við vorum hálfnaðir um borð kemur skemmtibátur sem leigður var ferðamönnum, og greinilegt að áhöfnin var ekki reynslurík.  Við báðum þá að draga okkur í átt að Bonny en niðurstaðan varð sú að þeir sigldu yfir okkur.  Ég fór undir bátinn þeirra og lenti með annan fótinn í skrúfunni.  Sársaukinn var ógurlegur og ég fann að ég var að missa meðvitund í sjónum.  Jón var í hálfgerðu losti og syndi áleiðis að skútunni en gúmbátinn rak á haf út.  Ég svamlaði í yfirborðinu og reyndi að halda höfðinu ofansjávar og allt í einu finn ég fyrir einhverju stinnu undir mér.  Þarna var höfrungurinn mættur og hélt mér á floti. 

Maður um borð í bát sem lá í legufærum skammt frá Bonny og hafði séð hvað gerðist, stökk um borð í léttabátinn og réri lífróður í áttina að mér.  Hvalurinn hélt mér á floti allan tímann þar til mér var dröslað um borð í bátinn sem fór með mig aftur í land.  Ég var drifinn á sjúkrahús og reyndist vera töluvert meiddur á hælnum  eftir bátsskrúfuna.  Ég fékk góða umönnun og búið var um sárið.  

Á meðan á sjúkrahúsvist minni stóð hafði höfrungurinn synt eftir tuðrunni og ýtti henni að Bonny þar sem Jón tók við henni með sjókortunum góðu.

Gríms þáttur Jónssonar

Við fréttum að heiman að Grímur Jóns, faðir Nonna og Bárðar ásamt Stínu eiginkonu minni væru á leið til okkar og því ákveðið að bíða þeirra í St. Ives.  Við styttum okkur stundir í leik við höfrunginn  sem reyndist vera merktur frá Dover.  Jón sýndi eitt kvöldið listir sínar með honum með þúsundir ferðamanna á hafnarkæjanum sem áhorfendur.  Meðal annars rak hann höndina upp að öxlum ofan í kokið á honum, tók í vígtönnina og hristi til og frá.  Hann hélt í uggann á honum og lét hann synda með undir áköfum húrrahrópum aðdáendaskarans í landi.  Þarna var Jón vinur minn í essinu sínu og athyglin sem hann fékk var mikilvægari en hræðslan við hvalinn.

Ferðalag Stínu með Grími suður eftir Bretlandi frá Glasgow til Lands End var ævintýri út af fyrir sig.  Grímur þurfti að stökkva úr lestinni á hverri einustu lestarstöð til að kaupa sér pínulita snapsflösku.  Hann gat alls ekki birgt sig upp heldur voru þessi endalausu hlaup út þegar lestin stöðvaðist og síðan dauðans stress við að ná henni aftur áður en haldið var af stað.  Nokkur atvik standa upp úr í frásögnum Stínu af ferðinni eins og þegar Grímur opnaði bananana öfugt á við það sem venjulegt fólk gerir.  Upplitið á ferðafélögum í lestarvagninum ógleymanlegt.  Þeir gláptu á Grím eins og naut á nývirki og furðuðu sig á því að hann geymdi bjórinn  í glugganum þar sem sólin skein á hann.  Svo frussaðist bjórinn um allan vagn þegar hann opnaði hann.  Stínu fannst líka samferðamennirnir ótrúlega fljótir að týna tölunni og spurning hvort hegðun samferðarmansins hafði eitthvað með það að gera. 

Það er rétt að skjóta hér inn góðri sögu af Grími vini mínum, þegar hann fór í Landsbankann að sinna erindum sínum.  Á þeim tíma voru pennar dýrir og til að koma í veg fyrir að viðskiptavinir tækju þá ófrjálsri hendi, var hegnt tveggja kíló statív með keðju í þessar miklu áþreifanlegu eignir bankans.   Grímur hinsvegar lét sér ekki bregða að stinga einum í brjóstvasann á tvítjakkanum sínum og kom alla leið heim með hann dinglandi framan á sér.

Grímur var loftskeytamaður og hafði tekið með sér langbylgjutalstöð í ferðina til að hafa um borð í Bonny.  Í þá daga voru slíkar stöðvar meðal annars notaðar til að staðsetja sig á hafi úti, í gengum norskan búnað sem kallaður var Consul.  Grímur ætlaði að sigla með okkur heim en Stína og Bárður ætluðu með til Glasgow og fara þaðan fljúgandi heim.

Grímur var loftskeytamaður á togaranum Verði frá Patreksfirði þegar hann fórst  í siglingu með karfa til Þýskalands.  Vörður var svokallaður sáputogari,en nafnið kom til af því að togarar voru smíðaðir fyrir Breta á millistríðsárunum í Þýskalandi og greitt fyrir þá með sápu.  Smíðasamningurinn var hluti af stríðskaðabótum þjóðverja til Breta. 

Slæmt veður var þegar þetta gerðist og lýsti Grímur því fyrir mér hvernig togarinn sló úr sér hnoðunum  (Vörður var hnoðaður sem var aðferð sem notuð var áður en rafsuða kom til sögunar til við gerð skipskrokka) í krappri dýfu í keyrslu á móti stórsjóum norður Atlantshafsins.  Þegar skipið rifnaði upp að framan og sjórinn streymdi inn, sprungu lestarlúgurnar upp og aflinn spýttist í loft upp.  Grímur sýndi mikla hetjudáð, þó hann væri ungur að árum, rúmlega tvítugur þegar þetta gerðist.  Sjórinn var kominn í mittis hæð í loftskeytaklefanum áður en hann yfirgaf hann, enda upptekin við að senda þrjú stutt, þrjú löng og þrjú stutt.  Yfirfært á bókstafi stendur það fyrir SOS sem var alþjóðlegt neyðarkall á tímum morsins. 

Fimm menn fórust í þessu sjóslysi og má segja að kraftaverk hafi bjargað restinni af áhöfninni, ásamt þrautsegju hins unga loftskeytamanns við að koma boðum til annarra skipa.  Það sótti ávallt á hann að horfa á eftir skipsfélögum í kalda gröf og sérstaklega að missa nánast einn úr greipum sínum, eftir að hafa komist upp á björgunarflekann.

Næsti viðkomustaður var Isle of Man þar sem margt minnir á ferðir víkinga á fyrri öldum.  Meðal annars orðin ,,Med logum skal land byggja" sem stendur stórum stöfum yfir skjaldamerki eyjarinnar á Íslensku.  Við stoppuðum þarna í tvo daga og áttum góðar stundir.  Meðal annars stóðum við fyrir mikilli síldarveislu í skútuhöfninni í Douglas þar sem tugum manna var boðið upp á grillaða síld og ölglas til að renna henni niður.

Einn sunnudagsmorgun á siglingunni norður vorum við Grímur saman á vakt.  það var logn og við keyrðum á vél.  Við sátum saman að spjalli vinirnir og vissum af litlum hafnarbæ framundan, sem ekki stóð til að koma við í.  Við ræddum um hversu notalegt væri að fá sér ölkrús á kránni og upplifa sunnudagsstemmingu í vinarlegum skoskum hafnarbæ.  Umræðan hélt á og Grímur sem sat við stýrið sveigði óafvitandi aðeins á stjórnborða þar til hafnarminnið blasti við framundan.  Það var nú ekkert óánægð skipshöfn sem við vöktum upp úr hádeginu með dagskipun um að fara á skoskan púbb og upplifa stemmingu bæjarbúa, sem flestir reyndust vera fiskimen.

Kafli 4 - Captain Thordarson

Lagt af stað

Við vorum færir í flestan sjó þegar siglingin hófst vestur Ermasundið.  Sjókort fyrir næstu 100 mílurnar voru keypt í London og svo var bara að koma við næstu Bókaverslun Jónasar Tómassonar og kaupa fleiri fyrir næstu áfanga.  Sumarið 1976 er í minnum haft í Bretlandi fyrir einstaka veðurblíðu og þó það hafi ekki verið vitað fyrirfram, mótar það frásögnina sem á eftir kemur.  Það var reyndar logn stóran hluta af tímanum og því reyndi ekki mikið á nýfengna reynslu og þekkingu á meðhöndlun segla, en mótorbáta þekktum við eins og handabakið á okkur.

 

Við vorum að á keyrslu mílu undan landi þegar systurskip okkar birtist við hliðina á okkur.  Blár Westerly bátur, ketch eins og okkar sem þýðir að báturinn hefur tvö möstur og heldur minna stórsegl í staðinn.  Það var stafa logn og ferð bátanna sóttist jafnt undir Volvo vélunum og allt í einu fara skipverjar að veifa okkur og benda á masturstoppinn hjá okkur.  Þeir vildu spjalla við okkur og bentu á VHS loftnetið fyrir talstöðina.  Við létum Bárð taka við stýrinu og fórum niður í kortaklefann til að finna út úr talstöðinni.  Hvaða ansans rás ætli þeir vilji spjalla á?  16 eða 25?  Við vorum í djúpum samræðum um þessi tæknilegu mál þegar við heyrðum neyðaróp að ofan.  Við stukkum upp í kokkpit þar sem undarleg sjón blasti við.  Bárður hafði stýrt Bonny inn í miðjan samferðabátinn og þrír úr áhöfninni héldu um rekkverkið á okkar bát til að koma í veg fyrir árekstur.  Við fleygðum unglingnum frá stýrinu og sveigðum frá þar til fjarlægðin var orðin rúmir tvö hundruð metrar.  Eftir nokkur vel valin högg frá stóra bróður var Bárður aftur settur undir stýri og sagt að halda sig frá bátnum meðan við héldum á að ná talstöðvarsambandi niður í kortaklefa. 

Við vorum varla sestir yfir talstöðina þegar ógurleg öskur glumdu við ofanþilja.  Þegar upp var komið blasti sama sjónin við.  Bárður hafði stýrt inn í miðja skútuna og áhöfn hennar hékk öll á rekverkinu okkar framan á Bonny til að koma í veg fyrir árekstur.  Þegar við höfðum sveigt frá þeim aftur gerðu þeir okkur  alveg ljóst að enginn áhugi væri fyrir frekari samskiptum.  Þeir reyndar sigldu lengi í suður þar til bátur þeirra var orðin lítill depill á haffletinum áður en stefnan var aftur tekin í vestur.

En nú nálguðumst við hafnarbæinn þar sem næstu sjókort yrðu keypt í Bókhlöðu staðarins.  Bærinn var reyndar aðeins vestan við síðasta sjókort en okkur yrði nú ekki skotaskuld úr því að sigla nokkrar mílur út úr kortinu.  Þegar nær dró kom í ljós að bærinn var sveitaþorp í um tvær mílur frá ströndinni.  Engin höfn var þarna og sjálfsagt einhverjar jarðfræðilegar ástæður fyrir því.  Við urðum því að sigla áfram í austur utan sjókorta, en lánið á mér sem skipstjóra var að hafa vegarkort af öllum Bretlandseyjum.

Stefnan var semsagt tekin út á vegakorti og einhverja hluta vegna eru engar upplýsingar um vita og aðrar nauðsynlega hluti til siglinga á vegakortum.  Við urðum því að halda okkur langt frá landi og stýra í austur þar til við fyndum hafnarborg.  Ég mun aldrei gleyma svipnum á vini mínu Jóni þegar hann horfði á mig munda asimot hringinn á vegakortinu, með sambland af skelfingu og hneykslan í svipnum.

Í St. Ives

Við fórum þannig alla leið fyrir Lands End við Cornwall að bæ sem heitir St. Ives við suð-austur horn Bretlands og tilheyrir Wales.  þetta var notalegur hafnarbær en höfnin var að vísu á þurru landi þegar okkur bar að.  Við vörpuðum því akkerum út af hafnarmynninu og biðum tækifæris til að komast í land til að kaupa sjókort.  Við vorum nefnilega ekki með neinn almennilegan léttabát, en vorum með mígleka útblásna plasttuðru sem varla flaut með tvo menn.  Það varð úr að Bárður yrði eftir um borð og gætti skútunnar á meðan við Nonni færum að kaupa kortin.  Jón ákvað að synda en ég myndi róa tuðrunni í land.

 Við vorum rétt lagðir af stað þegar Nonni öskrar upp að það sé hákarl í sjónum og syndir síðan á fingurgómunum og táberginu að tuðrunni og nærri velti henni við að troða sér um borð.  Stór fiskur hafði synt að Jóni og hnibbað í hann í síðuna sem gerði hann dauð-skelkaðan.  Við nánari athugun reyndist skepnan vera höfrungur og mikill ærslagangur og leikur í honum.  Hann djöflaðist í okkur alla leið í land og vorum við heldur betur ánægðir að ná fjöruborðinu og hafa fast land undir fótum.  En við hugsuðum með kvíða fyrir ferðinni til baka um borð í Bonný.

Í St. Ives voru engin sjókort seld og okkur bent á að taka lestina til Falmouth, sem er hafnarbær í rúmlega klukkutíma fjarlægð.  Það var ekki annað að gera og þegar við komum til baka til St. Ives var ákveðið að fá sér einn bjór á kránni áður en haldið yrði um borð í Bonny.  Það fyrsta sem blasti við á púbbnum var messaguttinn okkar sitjandi hnípinn yfir ölkrús sem virtist vera stærri en hann sjálfur.  Þrátt fyrir loforðin hafði hann brotið gegn fyrirmælum og ákveðið að synda í land.  Hann var skelfingin uppmáluð þegar hann sagði okkur frá þeirri sundferð.  Eftir nokkur sundtök hafði eitthvað skrímsli byrjað að ýta við honum og hann bókstaflega flogið í land.  Eftir þessa lífsreynslu virtist hann algerlega ónæmur fyrir ótta við okkur Jón eða hvað við gætum hugsanlega gert við hann.  Lífsreynsla hans síðustu klukkutímana var allt sem skipti hann máli.  Hann var orðin vel ölmóður eftir setuna á kránni, og hótanir okkar um að senda hann heim hrein af honum eins og vatn af gæs.

Kafli 3 - Lagt af stað í siglinguna miklu

Í Chishester

Chishester er lítill og notalegur bær og þar sem þetta var laugardagur var ákveðið að kíkja aðeins út á lífið um kvöldið.  Kannski væri bærinn svolítið viðráðanlegra en stórborgin London, en sjálfstraust okkar sem heimsborgara hafði látið á sjá.

Það var komið undir miðnætti þegar við komum heim á hótelið en þá var allt læst.  Ekki var svarað í dyrasíma og nú voru góð ráð dýr.  Herbergið okkar var á annarri hæð og að teknu tilliti til ævintýrsins í London, þar sem Jón klifraði upp á níundu hæð, væri þetta nú lítið mál.  Með vísindalegri yfirvegun fundum við út hvar okkar herbergi væri og þakrennan lá einmitt upp með herbergisglugganum.  Undir honum var steypt sylla og því væri þetta leikur einn.  Það var ákveðið að senda einn inn sem myndi síðan opna útidyrnar fyrir hinum.  Ég var sjálfkjörinn til verksins enda Jón búinn með sína hetjudáð og ekki var slíkt hættuspil leggjandi á unglinginn.

Ég klifraði fimlega upp þakrennuna, steig á gluggasylluna og náði taki á opnanlegu fagi efst í glugganum.  Það var alveg nógu stórt til að smeygja sér inn um og þegar stormjárninu hafði verið lyft up var ekkert annað að gera en sveifla sér inn fyrir.

Þegar ég lenti á mjúkri dýnu varð mér ljóst að ég hafði gert mistök.  Í okkar herbergi var ekki rúm undir glugganum og nú byrjuðu lætin.  Það var kona í rúminu og hún öskraði af lífs og sálar kröftum.  Ég varð skelfingu lostinn, greip í gluggafagið aftur og sveiflaði mér út fyrir.  Ég lenti einhvernvegin á götunni fyrir neðan og þar var engan að sjá.  Félagar mínir höfðu flúið í skjól og skilið mig eftir í greipum mistakanna.

Ég fann þá reyndar fljótlega, hímandi undir húsvegg nokkrum húsaröðum í burtu.  Við fundum seinna leið inn á hótelið í gegnum þvottaherbergið og náðum upp í herbergi, uppgefnir eftir ævintýrið.  Um morguninn á leið í morgunverð rakst ég á konuna úr næsta herbergi.  Hún stoppaði mig og spurði hvort það hefði verið ég sem kom upp í rúmið hennar um nóttina.  Ég roðnaði af skömm en játaði glæpinn umsvifalaust.  Hún var alveg eyðilögð yfir því hvernig hún hefði tekið á móti mér en afsakaði sig með því hversu mikið henni hefði brugðið við óvænta heimsóknina. 

Meistaramót í bjórdrykkju

En við vorum ekki bara að kaupa skútu heldur höfðum við uppeldislegar skyldur gagnvart Bárði og vildum ekki bregðast því trausti sem Jóhanna móðir þeirra bræðra hafði lagt á herðar okkar.  Þennan sunnudag var því ákveðið að mæla hversu mikinn bjór maður gæti drukkið á þess að fara á klósett.  Við höfðum keypt bjór í gallon dósum og nú var byrjað að þamba og notuð skeiðklukka til að mæla tímann.  Að sjálfsögðu var þetta keppni milli okkar Nonna en Bárður var allt of ungur til að taka þátt í svona leik.  Ekki man ég hver vann, en þegar maður mældi tóma gallon brúsana við magann á sér var óskiljanlegt hvernig við gátum komið þessu magni fyrir.  Það er margt sem lagt er á sig þegar maður hefur ábyrgð sem leiðbeinandi yfir villiráfandi sauði eins og við vinirnir höfðum komist í.

Bonný

En bátinn fundum við og samdist um verð.  Þetta var 32 feta tvímastra Westerly bátur, engin lúxus fleyta en virtist geta ráðið við viðsjál veður norður Atlandshafsins.  Við skýrðum hana Bonny og ákváðum strax að halda úr höfn í prufusiglingu.  Vélin var 12 hestafla Volvo Penta og notuðum við skrúfuaflið til að koma okkur út í hafnarmynnið.  Þar voru seglin dregin upp enda snarpur vindur og bestu aðstæður til siglinga.  Eitthvað basl var á okkur með fokkuna en við höfðum dregið hana upp á hvolfi.  Seglið barðist um í vindinum og vakti mikla athygli annarra ,,reyndra" siglingamanna.  Síðan var siglt um fyrir utan höfnina en eins og áður segir höfum við aldrei meðhöndlað segl á ævinni.  Eitthvað vafðist fyrir okkur að venda og mikið var um hróp og köll með hálfgerðu stjórnleysi um borð.  Ekki alveg búið að ákveða hver væri skipstóri og ætti skipa fyrir verkum.  Þetta var því hálfgert basl og við vorum dauð-lúnir þegar við komum til baka í höfnina.  Við höfðum þó komist að einni  niðurstöðu eftir þessa frumraun að við þyrftum nauðsynlega belgsegl, spinneker, til að ná meiri hraða áður en haldið yrði heim til Íslands.

Við gengum því hnarreistir upp bryggjuna að skútubúðinni til að athuga með kaup á slíku segli.  Það var mannmargt í versluninni og helsta umræðuefnið voru einmitt þessir fræknu sjóarar sem sýnt höfðu listir sínar utan við hafnarmynnið fyrr um daginn.  Afgreiðslumaðurinn spurði okkur hvert förinni væri heitið og fölnaði upp þegar við sögðumst vera á leið til Íslands.  Sjálfsagt enginn af þeim köppum sem eyddum helgum í siglingar hér í Chishester höfðu látið sig dreyma um slíka fífldirfsku, enda höfðu þeir hvorki reynslu né kjark til þess.  Karlarnir í búðinni störðu á þessa glópa og þegar við spurðum um belgseglið fullvissaði afgreiðslumaðurinn okkur um að við hefðum ekkert með slíkt segl að gera.  Það væri aðeins fyrir reynda siglara að meðhöndla slíkt og við skyldum láta það bíða betri tíma.  Við félagarnir þrír lögðum því af stað um kvöldið, án belgseglsins,  í siglinguna miklu.  Fyrst var stefnan sett vestur Ermasundið áður en kúrsinn yrði tekin í norður áleiðis til Íslands.

Kafli 2 - England

Í London

Okkar fyrsta verk þegar komið var í stórborgina London, var að sýna unglingnum hvernig heimsborgarar höguðu  sér í öngstrætum næturlífsins og notuðu yfirvegun og fagmennsku í viðskiptum við breyskleika mansins.  Um þennan kafla ferðarinnar, og hvernig við vinirnir stóðum undir væntingum Jóhönnu að betrumbæta Bárð, er ekki margt að segja.  Ég held að leiðarljós okkar hafi verið álíka gott og hlusta á páfann halda fyrirlestur um ágæti getnaðarvarna.  Þekkingin og reynslan hafi verið með þeim hætti að við réðum alls ekki við hlutverkið.  Seint um kvöldið týndum við Jóni en við Bárður komum upp á hótel undir morgun.  Við sátum á hótelherberginu og spjölluðum saman áhyggjufullir vegna stóra bróður sem ekki skilaði sér heim úr sollinum.  Við bjuggum á níundu hæð á hótelinu og gardínurnar blöktu í hlýjum andvara næturinnar sem lék inn um opna svalahurðina.  Allt í einu heyrðum við þrusk fyrir utan svalirnar og var okkur heldur betur brugðið.  Við vorum háttaðir og ég greip til vasahnífsins og opnaði hann undir sænginni.  Sagði síðan Bárði að fara og kíkja út og athuga hvað þetta gæti verið.  Ég gleymi aldrei þeirri sjón þegar Bárður, horaður og væskilslegur, fór nötrandi og skjálfandi að svalahurðinni í boxernærbuxum einum fata.  Eftir Súgandafjarðardeiluna hlýddi hann okkur Jóni í einu og öllu, og einnig vorum við hans eina traust í viðsjálum heimi útlandanna.  Við höfðum svona ægivald yfir stráknum þessa dagana, eða því trúðum við.  Hnén skulfu undir honum og ég hugsaði með mér að ef einhver brjálæðingur réðist inn myndi ég fá tækifæri til að skjótast út meðan Bárður yrði meðhöndlaður.

Allt í einu sveiflar stóri bróðir sér yfir svalahandriðið.  Hann hafði klifrað upp níu hæðir eftir þakrennunni.  Mikið óskaplega hefði hún móðir hans verið stolt af honum á þessari stundu ef hún hefði orðið vitni af hetjuskapnum.  Sérstaklega ef haft er í huga nýleg ábyrgð hans á uppeldi yngri bróður síns og sú fyrirmynd sem hann átti að vera honum í öllu orði og æði.

Næst var að kíkja á "púbbinn" og ekkert til fyrirstöðu að taka Bárð með þangað, þar sem hann var orðin 16 ára.   Við treystum engum fyrir peningatöskunni þannig að við tókum hana með okkur hvert sem farið var.  Það er gaman að sitja á enskum pub og drekka volgan lagerbjór með litlu sem engu gasi.  Flatur og bragðdaufur en skemmtilegt að láta tímann líða og renna hverjum pæntaranum eftir annan niður þurrar kverkarnar.  Fyrir rest stígur þetta manni til höfuðs en Bretar höfðu vit á því á þessum tíma að loka yfir miðjan daginn til að hafa vit fyrir mönnum.  Við vorum í góðu skapi þegar við komum upp á hótel eftir skemmtilegan tíma og góðan árangur við uppeldi Bárðar. 

Allt í einu mundum við eftir peningatöskunni sem einhverra hluta vegna hafði ekki ferðast með okkur til baka heim á hótel.  Okkur sortnaði fyrir augum í angist og sáum drauma marga ára renna út í sandinn.  Hvað áttum við að segja við Hjalta?  Að við hefðum týnt peningunum á enskri krá?  Tárin þrýstust fram í augnahvarmana og blóðbragð kom í munninn.

Við máttum varla mæla meðan brunað var til baka og fyrst að reyna að finna réttu kránna og síðan peningana okkar.  Við fundum rétta staðinn og við okkur blasti merkileg sjón á miðri götunni utan við ölstofuna.  Hermaður í heljarinnar múnderingu stóð á miðri götunni með haglabyssu sem hann miðaði á skjalatöskuna okkar.   Fjöldi áhorfanda voru þarna en áttu allir sameiginlegt að vera minnst 100 metra í burtu frá töskunni.  Ég kallaði á manninn að hætta þessu því við ættum þessa tösku.  Hann leit á okkur og benti mér svo að koma til sín alvarlegur í bragði.  Ég gekk til hans og útskýrði málið með titrandi röddu, að við hefðum gleymt töskunni á kránni fyrr um daginn.  Hann skipaði mér að opna töskuna og ég fálmaði í talnalæsinguna og svipti svo lokinu upp.  Við okkur blasti full taska af hinum ýmsu tegundum af peningaseðlum þannig að minnti á bíómynd um mafíuna.  Allt í einu fór hermaðurinn að skellihlæja og benti okkur á að taka töskuna og hypja okkur í burtu.

Seinna tókum við eftir því að á öllum krám í London, og þó víðar væri leitað, voru viðvörunarspjöld þar sem gestir voru hvattir til að láta vita ef einhver skildi eftir tösku eða pakka.  Á þessum tíma voru IRA að sprengja eldsprengjur í enskum ölhúsum og hræðslan Breta við hryðjuverk var mikil.  Það var semsagt IRA sem bjargaði draumi okkar um skútuævintýri að þessu sinni.

Skútan keypt.

Við byrjuðum að hringja í bátasölur og duttum loks niður á aðila sem hafði rétta bátinn á verði sem var viðráðanlegt.  Hann bauðst til að skutla okkur til Chishester, sem  er hafnarbær á suður strönd Englands, til að skoða bát sem hann hafði í sölu. 

Þegar svona heimborgarar leita að bát dugar ekkert minna en eigandinn sjálfur sýni þeim hvað erí boði.  Hann var virðulegur enskur séntilmaður í teinóttum fötum og sótti okkur á Bentley snemma laugardagsmorguns.  Við ókum út úr borginni og fljótlega tóku við ensk sveitahéröð með grænum engjum og hæðum með búfénaði á beit.  Þetta var notalegt ferðalag í einstöku umhverfi og flottum bíl og bátasölumaðurinn ræddi við okkur á sinni virðulegu Oxford ensku.

En það var þó eitt sem skyggði á ánægjuna.  Bárður hafði verið með vindverki og stóð í ferlegum viðrekstri sem var okkur lifandi að drepa.  Við höfðum hótað honum að skilja hann eftir í London þar sem hann væri ekki í húsum hæfur.  En hann sór og sárt við lagði að hann myndi ekki bregðast okkur ef hann fengi að koma með.  Hann skyldi sko bara halda í sér.

Það var bjartur og fagur sólardagur og gestgjafi okkar hafði gluggann á bílnum opinn og vindurinn lék við andlit okkar of feykti hárlubbunum á okkur til og frá.  Allt í einu byrjar Bárður að freta.  Hrikaleg lyktin fyllti bílinn en bílstjórinn misskildi aðstæður.  Hann bölvaði þessari sveitalykt og skrúfaði upp gluggann til að verjast henni.  Jón hafði rekið hnefann undir bringuspjarirnar á Bárði sem lagaði ekkert ástandið.  Augun ætluðu út úr Bárði, blá og stór, sakleysisleg og varnarleysið algjört. Það tók manninn í teinóttu fötunum langan tíma að skilja uppruna lyktarinnar og þá staðreynd að hún tengdist á engan hátt enskum landbúnaði.  Við Nonni höfum aldrei verið eins vandræðalegir en sá teinótti treysti sér ekki til að taka okkur til baka  eftir skoðun á bátnum.  Það gerði svo sem lítið til því við höfðum tekið með allar okkur föggur og vorum komnir á rétta staðinn til að kaupa bát.  Við fengum okkur því hótelherbergi í Chichester og kvöddum þann teinótta.

Kafli 1 - Skútukaupin undirbúin

Undirbúningur kaupa

Við vorum þrír félagar, allir liðlega tvítugir, sem höfðum árum saman skipulagt kaup á seglskútu til að sigla henni heim til Íslands.  Þessir ævintýramenn voru sögumaður ásamt Jóni Grímssyni, sem er jafnaldri minn og uppeldisvinur ásamt bróður mínum Hjalta.  Við félagarnir höfðum marga fjöruna sopið saman og höfðum meðal annars ekið um Evrópu þvera og endilanga, sem þótti óvenjulegt á þessum tíma og verið á samyrkjubúi í Ísrael.  Fjórði félaginn í þeim ævintýrum, sem seinna verður sagt frá, var eiginkona mín Kristín, sem kom töluvert að þeim skútukaupum sem hér er sagt frá.

Það var ekki auðvelt að kaupa skútu á þessum árum erlendis, í kringum 1976, þar sem fyrirhyggjupólitík og haftastefna stjórnvalda hafði náð sínum hæstu hæðum.  Leyfi þurfti til alls og meðal annars til að kaupa gjaldeyri.  Fólk gat fengið ferðamannagjaldeyri sem dugði fyrir tveggja

vikna ferð til Spánar og greiddi tíu prósent skatt ofan á skráð gengi.  Stjórnvöld höfðu þannig vit fyrir borgurunum og komu í veg fyrir óþarfa bruðl eða flæking um lendur erlendra ríkja. 

Það var því ekki hægt að kaupa erlendan gjaldeyri til kaupa á skútu með löglegum hætti í næsta banka.  Við vorum því með allar klær úti og árum saman söfnuðum við gjaldeyri út um allt.  Við þekktum til á Keflavíkurflugvelli sem var góð uppspretta gjaldeyris frá hernum, þar sem íslenskir starfsmenn stungu tíu prósentunum í vasann sem milligöngumenn og drýgðu þannig tekjur sínar.  Ýmis fyrirtæki sem tóku við greiðslum í gjaldeyri og seldu hann gjaldeyrisþurfandi landsmönnum með umræddri álagningu.

Svo þurfti að sjálfsögðu að safna krónum til að kaupa gjaldeyrinn og fylgdi því mikil vinna.  Tveir okkar voru togarajaxlar og sá þriðji var á leiðinni á sjóinn, en á þessum árum fyrir tíma kvótakerfis um það leyti sem skrapdagakerfið var í smíðum, var gullöld skuttogaranna og sjómenn voru með tvöföld bankastjóralaun.  Við slógum líka lán  í sparisjóðum og góðir vinir okkar, eins og Grímur Jóns, skrifuðu upp á víxlana.  Ég man ennþá eftir jákvæðum viðbrögðum vinar míns Sólbergs Jónssonar í Bolungarvík, sem hikaði ekki við að lána þessum strákpjökkum til að kaupa skútu.  Slíkt var honum bæði ljúft og skylt og hann sagðist myndi fylgjast vel með ævintýri okkar.  Einnig reyndist Magnús Amelin á Þingeyri okkur afar vel.

Snemma sumars 1976 vorum við komnir með fulla skjalatösku af dollurum, norskum krónum, sænskum krónum, dönskum krónum, enskum pundum og þýskum mörkum.  Upphæðin var rúmlega 25.000 ensk pund sem duga áttu fyrir sæmilegu fleyi til að sigla Altansála heim til Ísafjarðar.

Ferðin undirbúin

England var allan tímann fyrirheitna landið til kaupanna.  Einhvernvegin tengdum við landið við siglingar og fagblöðin sem við lásum á undirbúningstímanum voru ensk og við vorum farnir að þekkja helstu bátategundir sem þar voru smíðaðar.  Það var ákveðið að við Jón færum út að kaupa bátinn og sigla honum heim en Hjalti yrði eftir heima til að safna meiri peningum og gæta hagsmuna okkar þar.  Ég var með skipstjórnarpróf og kunni siglingafræði og var því sjálfkjörinn í ferðina.  Jón var með mikla reynslu í sjómennsku en hvorugur okkar hafði nokkurn tíma komið um borð í seglbát.  Skútan var bara draumur sem byggði á ungæðislegri rómantík en minna á fyrri reynslu.  Við höfðu aldrei á ævi okkar dregið upp fokku eða stórsegl né hagrætt seglum eftir vindi.

Þegar upphaf ferðarinnar nálgaðist kom svolítið babb í bátinn.  Móðir Nonna, sú ágæta kona Jóhanna, lagði hart að okkur félögunum að taka yngri son sinn, Bárð, með í ferðina.  Hún var orðin hálf þreytt á uppátækjum hans og prakkaraskap og trúði því að hann hefði gott af leiðsögn okkar fullorðnu mannanna í smá tíma.  Bárður var á sautjándi ári og við Jón vorum tuttugu og eins.  Lífreyndir heimshornaflakkarar og sjálfsagt hefðum við getað orðið unga manninum góð fyrirmynd út í lífið og tilveruna.  Við tókum þessu mjög illa í byrjun, ekki það að Bárður gat verið bráð skemmtilegur, en við höfðum engan áhuga á að hafa svona krakkakjána með okkur í þessa mikilvægu viðskiptaferð.  Jóhanna lagði hart að okkur og við gáfum eftir með alls kyns skilyrðum sem Bárður varð að undirgangast.  Á þessum árum var Bárður óvenju lítill og væskilslegur, óttalegur vandræðagripur en eins og áður segir, en gat hann verið bráð skemmtilegur, enda mikill húmoristi.

Við tókum hann því með okkur kvöldið fyrir brottför að Gilsbrekku í Súgandafirði, þar sem ferðin var íhuguð og andlegur undirbúningur okkar fór fram.  Við kveiktum eld niður við fjöru og þegar hann hafði brunnið út að mestu og glóðin ein var eftir, grilluðum við kartöflur sem voru algjört lostæti.  Við höfðum keypt okkur einn vodka pela sem átti að dreypa á við glóðirnar þessa fögru vornótt í Súgandafirði.  Við tókum ekki eftir neinu sérstöku í fari Bárðar fyrri part kvöldsins en þar höfðum við sofnað á verðinum.  Ég rölti upp í sumarbústað til að sækja pelann en greip í tómt.  Eftir ákafa árangurslausa leit vaknaði með okkur Nonna hræðilegur grunur.  Við horfðum á litla bróður hans þar sem hann slagaði undir húsgaflinum og þegar við beindum spurningum til hans, leyndi sér ekki að drengurinn var heldur betur þvoglumæltur. 

Það er varla hægt að ímynda sér reiðina og vonbrigðin hjá okkur Nonna.  Stemmingin var fullkomin og grilluðu kartöflurnar mjög ljúfar, björt vornóttin og gáraði ekki á fjörðinn í kvöldkyrrðinni.  Það sem vantaði upp á var smá vodkastaup til að fullkomna augnablikið.  Þetta hafði verið frá okkur tekið og ekki möguleiki að bæta úr því  á þessum stað og stund.  Þegar Nonni var búinn að lúberja litla bróðir var frekari refsing ákveðin.  Hann kæmi ekki með í ferðina til Englands.  Ekkert undir sólinni fengið þeirri ákvörðun breytt og við það sofnuðum við vinirnir, með formælingum, bölvi og ragni í garð óþekka unglingsins sem við áttum að bera ábyrgð á.

Það var ekki komið hádegi daginn eftir þegar Jóhanna blessunin var búin að snúa okkur og ákveðið að Bárður kæmi með og seinna um daginn hófst þessi mikla viðskipaferð til skútulandsins, Englands.  Við tveir lífsreyndir vinir með þá miklu ábyrgð á okkar herðum að koma þessum brokkgenga ungling til manns.

Sögustund

Já nú verður skrúfað frá Grímsævintýrum.  Í kvöld ætla ég að hefja sögustund þar sem Grimsarar og fleiri koma við sögu og byrja árið 1976.  Margt gerist fyrir þann tíma en sögurnar verða ekki sagðar í tímaröð.

Ég byrja á skútusögum þar sem við  æskuvinirnir Jón og Gunnar, ásamt Hjalta bróður keyptu skútu og sigldu til Íslands.  Við höfðum áður lent í ævintýrum saman sem sagt verður frá seinna.  Ég hef svo sem ekkert annað en eigið minni til að styðjast við og sumt hef ég reyndar eftir öðrum, þar sem ég var sjálfur ekki viðstaddur.

Ég vil taka því fram að við Jón eru sálufélagar og höfum haldið góðri vináttu í gegnu tíðina.  Grímur og Jóhanna voru miklir vinir mínir og það var Bárður líka.  Ekki er meiningin að gera lítið úr neinum með þessum sögum, nema síður sé.  Reyndar eru sögurnar rýndar beggja vegna Altansála fyrir birtingu en engu að síður eru þær sagðar eftir mínu minni.

Þó Bárði hafi verið hálf troðið upp á okkur Nonna í fyrstu siglinguna átti hann eftir að súpa marga fjöruna með mér á siglingum eftir það.  Sigldi með mér suður yfir til Bretlands aftur og síðar frá Spáni til Grikklands.  

Það er rétt að segja frá því að dóttur sonur minn heitir Jón Gunnar.  Sömu nöfnin og saga að segja frá því.  Í gamla daga bundust við  Jón vinur minn fasmælum um að ef við eignuðumst son myndum við skýra hann í höfuðið á hvorum öðrum.  Jón hefur ekki þurft að standa við sinn helming en 1984 eignaðist ég son sem skýrður var í höfuðið á mínum besta vin.  Reyndar var Jón viðstaddur hríðirnar hjá Stínu og taldi tímann á milli þeirra þangað til ákveðið var að skutla henni niður á fæðingadeild.

Dóttir mín skýrði síðan sinn frumburð sinn í höfuðið á bræðrum sínum, Jóni og Gunnari Atla. 

Eins og vinur minn Ívar myndi orða þetta þá liggur þetta í stjörnunum og eru forlög.  Örlögin verða ekki umflúin.

En nú bíð ég eftir að vinur minn Jón vakni í Seattle til að gefa grænt ljós á fyrstu birtingu Grímsævintýra. 

Skapvonska

Það hefur verið ýtt við mér vegna bloggleti undanfarið og spurt hvað valdi slíkri ómennsku við að höggva í googlesteininn.  Málið er að ég hef verið í vondu skapi.  Ósköp einfaldlega.

Reyndar er ég frekar skapgóður og liggur sjaldan illa á mér.  Það kemur þó fyrir að ég vakna upp að morgni og finn að ég er í vondu skapi.  Fyrir löngu fór ég að taka því eins og hverju öðru hundsbiti, vitandi að með nýjum degi væri vandamálið leyst og aðeins spurning um að komast í gegnum einn dag.  Eftir góðan nætursvefn tekur við nýr dagur með nýjum tækifærum og möguleikum og vonda skapið flogið út í veður og vind.  Að öllu jöfnu tel ég mig vera jákvæðan mann sem lætur ekki smáatriði pirra sig né málar skrattann á vegginn í einhverjum andskotagang.

En það eru ekki allir þannig gerðir og ég man eftir kunningja mínum sem stundum heimsótti mig í vinnuna þegar ég var framkvæmdastjóri HSV.  Hann kom bölmóður innum dyrnar með hornin úti þannig að flísaðist úr hurðakarminum.  Ýmislegt annað hafði hann á hornum sér og lét móðan mása um hvernig allt væri að fara til andskotans.  Það eru fleiri þannig og þeim er reyndar vorkunn.  Það getur ekki verið notalegt líf að fara þannig í gegnum lífið og illt fyrir þá sem eru samferðamenn.

En ég var bara skapvondur í nokkra daga en hef nú jafnað mig.  Það tók nokkurn tíma að vinna sig út úr erfiðleikum í umhverfinu hérna og tækla hlutina rétt.  Fara í svona SWOT greiningu og átta sig á styrkleikum sínum og veikleikum til að takast á við það umhverfi sem umleikur mann.  Skoða þau tækifæri og þær ógnanir sem sem það bíður uppá.  Hvernig hægt sé að nota styrkleika sína til að nýta tækifæri eða sigrast á ógnunum.  Hvernig hægt sé að breyta veikleikum í styrkleika og þannig snúa mótvind í meðbyr.  Stekkja svolítið á fokkunni og draga inn stórseglið þannig að réttri stefnu sé náð og auka hraðan um tvær mílur í leiðinni.

Það er ótrúlegt hvernig erfiðleikar geta falið í sér tækifæri og hægt að snúa þeim sér í hag.  Allt er þetta undir manni sjálfum komið og hafa stjórn á hlutunum.  Hagræða seglum og nýta mótvind sem meðbyr.

Mér er því engin vorkunn að takast á við erfitt umhverfi og tækla það rétt.  Taka sjálfan sig svolítið í gegn og hafa stjórn á sér en berjast ekki um eins og þang í fjöru.  Það er hinsvegar erfitt fyrir nefndan félaga minn, vaðandi um eins og naut í flagi, að tækla sitt líf.  Hann kann ekki að hagræða seglum. Og þannig eru því miður margir gerðir.

Ég hef hinsvegar hugsað mér að hvíla mig á skrifum um Sri Lanka og láta upplifun mína hér bíða betri tíma í góðra vina hópi.  Ég hef verið í góðu sambandi við æskufélaga minn í Seattle, Jón Grímsson, en við höfum marga fjöruna sopið saman.  Mig langar til að segja sögur af ævintýrum okkar sem eru mörg og merkileg.  Jón er aðeins í skype lengd frá mér en það merkilega er að við munum ekki allar sögurnar eins.

Ég ætla ekki endilega að segja þessar sögur í réttri tímaröð og ætla að byrja árið 1976 þegar við fórum til Englands til að kaupa skútu og sigldum henni heim.  Síðan mun ég segja frá Ísraelsævintýrum okkar og akstri í gegnum Evrópu árið 1973.  Meðal annars höfum við troðið upp á 3000 manna tónleikum þar sem við sungum ,,Ríðum og ríðum,,  Báðir gersneyddir tónlistarhæfileikum.  Margar sögur hafa orðið til með Jóni og ekki síður föður hans, Grími.  Þetta verða svona Grímsævintýri.

Blue Water Hotel

Þetta var skemmtileg og áhugaverð helgi hjá mér hér á Sri Lanka.  Byrjað á golfi fyrir klukkan átta á laugardagsmorgni og lokið við 18 holur fyrir hádegi.  Síðan var farið til Wadduwa, sem er í klukkutíma akstur suður af Colombo, þar sem haldið var námskeið í verkefnastjórnun fyrir stofnanir í sjávarútveigi á Sri Lanka.  Námskeiðið var á vegum Háskóla Sameinuðu þjóðanna, haldið í samvinnu við Háskólann á Akureyri, ICEIDA og Sjávarútveggsráðuneyti landsins.  Undanfarna daga og vikur hef ég hjálpað til við undirbúning og séð um tengsl við stofnanir innlenda ábyrgðaraðila ásamt samskiptum við sérfræðingana frá Akureyri sem séð hafa um skipulag námskeiðsins.

Námskeiðið, sem nú var haldið í þriðja sinn, var haldið á glæsihótelinu Blue Water og hófst á fimmtudaginn var og lauk í dag, sunnudag.  Við félagarnir vildum kíkja við og sýna áhuga okkar ásamt því að taka þátt í að afhenda skírteinin við útskriftina í dag.  Æðsti embættismaður sjávarútvegsmála landsins, ráðuneytisstjórinn í sjávarútvegsráðuneytinu var mættur til að taka þátt í námskeiðinu sem var mjög gott til að gefa því vigt gagnvart nemendum.  Þetta námskeið kemur sér vel fyrir okkur hjá ICEIDA þar sem öll okkar verkefni eru sett upp í Logical Framework kerfi sem hér var verið að kenna.  Það mál líkja verkefnastjórnun við að taka grátt ský, sem er þá hugmynd, fyrir ofan kollinn á manni og breyta því í áþreifanlegt verkefni með grundvelli, markmiðum, stefnumótun, aðferð, ábyrgð, tímaramma og kostnaðaráætlun.  Mér varð einmitt hugsað heim og tel að tel fulla þörf á að kenna þetta víða á Íslandi.

Í morgun byrjaði ég daginn í risastórri sundlauginni framan við hótelið.  Eftir góðan morgunverð og heimsókn á námskeiðið, fékk ég mér göngutúr niður á ströndina sem hótelið stendur við.  Það er sama í hvora áttina er litið, endalaus gul sandströnd með pálmatrjám blasir við.  Vestan monsuninn er enn þá við lýði og ekki leyft að synda í sjónum enda brotna þungar öldur á sandströndinni.  Það fer að breytast næstu tvo mánuðina þegar austan monsuninn byrjar.  Þá verður sjórinn heið blár hér á vesturströndinni og spegil sléttur.

Ég rakst á tvo fiskimenn sem fleygðu færi sínu með litlum krekjum út í brimið til að fiska.  Annar hafði fengið þrjá fiska en hann hugðist ekki selja aflann.  Í hans huga var verslun ekki til.  Hann var bara að veiða sér í matinn og um algeran sjálfþurftarbúskap var að ræða.  Þetta var nú eitthvað sem hefði átt við Vinstri svarta heima á Íslandi.  Fátækt og rómantík og engin verslun eða græðgi í tilverunni. 

Seinna þegar ég var á rölti um risa stóran hótelgarðinn rakst ég á mann á göngu með gamla fílakví.  Hann vildi endilega koma mér á bak á fílinn, félagin hans var tilbúinn með stiga til að koma mér uppá, en mér leist ekkert á þetta.  Ég ákvað að eiga það inni til seinni tíma að ríða fíl.

Blue Water hótelið er í alla staði glæsilegt.  Maturinn og þjónustan er langt fyrir ofan það sem maður finnur á sólarströndum Spánar.  Hótelið er teiknað af frægasta arkitekt Sri Lanka þar sem þar sem opnu og lokuðu rými er ruglað saman á skemmtilegan máta. 

Útskriftin gekk vel og eins og venjulega þegar um hátíðlegar athafnir er að ræða var mér troðið við háborðið.  Mér datt í hug írskir vinir mínir sem ég kynntist í Ísrael í gamla daga.  Þeir voru kaþólikkar en voru ekki vissir um hvort guð væri til.  Þeir fóru hinsvegar reglulega í messu, svona til að hafa vaðið fyrir neðan sig.  Það kæmi ekki að sök ef engin guð væri, en ef hann væri nú raunverulegur þá var gott að hafa vitjað hans í kirkju.

Sama er með vini mína hér á Sri Lanka.  Þeir eru ekki alveg vissir um hver þessi Gunner er, en ef hann hefur nú einhver völd og áhrif er betra að hafa sýnt honum tilhlýðilega virðingu.

Ég endaði þennan ágæta sunnudag með því að skokka inn í myrkrið á þakinu á Hyde Park með Íslandslög 4 í eyrunum.  Byrjað á Rósinni og svo kom hver íslandsrómantíkin af annarri.  Svöl sjávargolan lék við vangann og notalegar minningar að heiman streymdu um hverja taug.

 

Lækkun dollars

Launin hjá mér hafa verið lækkuð um 9% að undaförnu.  Ég gæti svo sem orðið brjálaður yfir þessu en við hvern er að sakast.  Seðlabankastjóra Bandaríkjanna fyrir að lækka stýrivexti?  Evrópusambandinu fyrir að gera ekki slíkt hið sama eða Davíð að halda þeim í himin hæðum á Íslandi?  Hvað er það sem ræður verði gjaldmiðla?

Hinsvegar er málið ekki alveg svona slæmt hjá mér.  Ég fæ launin reyndar í dollurum en kostnaður minn hér er allur í SLR.  Rúpinn hefur reyndar fylgt dollaranum í fallinu þannig að engin breyting hefur orðið á framfærslukostnaði mínum hér á Sri Lanka.  Eins ef ég kaupi mér flugmiða heim er verðið í dollurum og engin breyting orðið á kostnaði mínum hvað það snertir.  Hinsvegar fer megin hluti launa minna heim til Íslands til að taka þátt í rekstri heimilis míns þar.  og Þá er ég farinn að tapa þessum níu prósentum.

Svo er nú málið að við lækkun dollars þá aukast yfirburðir Bandarískra útflytjenda og innflutningur til BNA verður mun erfiðari.  Útflytjendur fá greitt fyrir varninginn í hinum ýmsu myntum, jenum, rúblum, evrum o.s.f.  Þeir þurfa að kaupa dollara til að greiða laun og fyrir hráefni.  Við það eykst eftirspurn eftir dollar og þá hækkar verðið á honum aftur.  Ég bara bíð rólegur eftir kauphækkun.

Rokk í Viktoríugarði

Rolling Stones skokkið gekk vel í dag.  Ég fór reyndar í hádeginu, end Poja dagur og frí í vinnunni, með ,,Time is on me side" til að gefa tóninn. 

Á leiðinni út í Viktoríugarð rifjaðist upp skemmtileg saga sem tengist Rolling Stones.  Við höfðum verið með skógarbrennu í Tunguskógi og Jón Björn spilaði undir fjöldasöng á gítar og stýrði söng af mikilli reisn.  Þegar líða tók á kvöldið og búið taka öll Kötukvæðin var byrjað af fikra sig yfir í Stones.  Hann fékk mig til að syngja með sér en var ekki ánægður með árangur né kunnáttu í Rollingalögum.  Ég var svona hálf rekinn úr dúettinum og sofnaði með þau ósköp seinna um nóttina.

Morguninn eftir var ég kominn snemma morguns niður í bæ og var að rölta um með minni spúsu, þegar ég rekst á engan annan en Mick Jagger sjálfan.  Við spjölluðum við kappann og síðan dreif að fólk og fréttamenn.  Að lokum kom sýslumaðurinn sjálfur, aðdáandi Rolling Stones númer eitt á Íslandi.

 

Nú var aðal málið hjá mér að ná í Jón Björn til að segja honum að ég hefði fundið verðugan meðsöngvara til að leysa mig af.  Ekki tókst mér að hafa upp á kappanum fyrr en langt var liðið á dag og Jagger kominn um borð í snekkjuna á Ísafjarðarpolli þar sem hann var sem gestur.

Næsta lag er ,,Playing with the fire" sem minnti mig á Ívar vin minn sem telur að ég fari glannalega með frásagnir mínir af hernaði á Sri Lanka.  Kannski er það leikur að eldi en ég vona að stríðandi fylkingar kunni ekki íslensku ef þeir álpast inn á heimasíðuna mína.

Það er 33°C hiti og góðviðrisbólstrar á annars heiðskýrum himninum.  Fjölmennt í garðinum en enginn annar að hlaupa á þessum tíma dags.  Máið er að hitinn á mjög vel við mig.  Ég fór iðulega að skokka í Mexíkó í síestunni, og þar var hitinn 45°C.  Ég er hinsvegar óttaleg kuldaskræfa og hugsa með hrylling til vetratíma á togara í 15° frosti og 12 vindstigum úti á dekki við að bæta troll klukkutímum saman.

,,I cant get no satisfaction" glymur nú í hlustunum sem minnir mig á alla 10.000 km heim til Ísafjarðar.  Nú er komið að hröðum takti og ég valhoppa eftir göngustígunum og nú tekur sýndarveruleikinn við.  Ekki geta Rolling Stones dregið mig út á Halamið í frosti og brælu.  Hinsvegar svífa minningar sumarsins á Íslandi mér fyrir hugskotsjónum.  Fyrst er ég á leið upp á Snækoll í Kerlingafjöllum með góðum vinum mínum í sól og blíðu.  Útsýni miðhálendisins blasir við með öllum sínum tignarleika og fegurð.  Næst liggur leiðin upp á Bláhnjúk og Háöldu við Landmannalaugar þar sem sést til 13 jökla úr sömu sporum.

Nú eykst takturinn og fjörið flæðir um mig allan.  Ég sé fyrir mér gönguferð upp snarbratta hlíð Hlöðufells, skriðurunna og klettótta.  Félagi minn fór fyrir hópnum en eiginkonan var neðar í hálfgerðri sjálfheldu.  Mér líst ekkert á félaga minn sem nú klifrar upp snarbratt klettabeltið.  Ég elti þó og þegar upp á brún er komið sést að við höfðum lokið við ókleifa brekku en rétta leiðin lá skammt vestan við okkur.  Bara að skella sér niður og láta eiginkonuna vita af réttu leiðinni.  Á toppnum í sól og blíðu blasir við fegursta útsýni sem ég hef séð.  Langjökull við fætur okkar með skriðjöklum sínum.  Í vestri blasir Snæfellsjökull við og í austri sést langt upp á Vatnajökul.  Við sáum hreinlega yfir Ísland endilangt.

Nú er komið að ,,Ruby Tuesday".  ,,Dont question why see needs to be so free"  ,, se will tell you it is the only way to be"  Það flýgur um hugann ástæðan fyrir veru minni hér.  Hvers vegna ég get ekki sætt mig við hversdagslega vinnu heima og látið áskorunina eiga sig.  ,,There is no time to loose"  Geta ekki sætt sig við hversdagsleikann og vilja lifa lífinu lifandi.  Læra nýja hluti og takast á við erfið verkefni.

 

Það er eins gott að fylla vel á vatnstankinn fyrir svona hlaup þar sem kælikerfið er þarf mikin vökva.  Eftir hlaupið er nauðsynlegt að kæla sig niður í svalri sundlauginni á annarri hæðinni, annars er maður að svitna allan daginn.  Þessum góða tungldegi er síðan lokið með hundrað boltum æfingavellinum á Water Edge golfvellinum.

Átökin á Sri Lanka

Ég fékk ábendingu vegna skrifa minna um stríðið á Sri Lanka um að fáir heima vissu um hvað það snérist og hvort ég gæti í stuttu máli sagt frá upphafi þess og helstu ástæðum.

Íbúar Sri Lanka tilheyra einkum fjórum trúarbrögðum sem hver um sig hefur sína menningu og siði og ólík tungumál.  Sinhalese eru buddatrúar og tala sinhalee og eru um 73% þjóðarinnar með ráðandi stöðu.  Upphaf þeirra á eyjunni má rekja tæp þrjú þúsund ár aftur í tímann þegar Indverskur prins settist að í Kandy.  Tamilar eru um 18% þjóðarinnar, eru hindúar og tala tamil.  Flestir þeirra komu fyrir löngu síðan yfir grynningar sem liggja milli meginlandsins og Sri Lanka frá Tamil á Indlandi, og settust að í norður héruðum eyjarinnar.  Annar hópur Tamila, sem á ekkert mena upprunan sameiginlegt við norðanbúa, var fluttur inn af Bretum á nítjándu öld til að vinna við te-plantekrur í hálendi Nuwara Eliya.  Múslímar eru um 8% þjóðarinnar, tala tamil og koma hingað sem kaupmenn.  Margir þeirra eru vel stæðir og hafa ítrekað orðið fórnarlöm stríðsins þar sem mikið er um mannrán þar sem krafist lausnargjalds af þeim.  Kristnir íbúar eru um 1% þjóðarinnar og er þjónustukonan mín ein af þeim.  Flestir íbúar tala þó ensku, einkum þeir sem tilheyra milli- og yfirstétt.

Sri Lanka fékk sjálfstæði 1948 og fyrst í stað gekk þeim allt í haginn.  Í rúm tíu ár eftir sjálfstæði landsins var enska sameiginlegt móðurmál þjóðarinnar og notuð til kennslu í öllum skólum.  Sinhalese fannst enska vera tungumál kristinna íbúa og fannst það brjóta gegn þjóðerniskennd sinni sem búddistar.  Það var síðan forsetinn og þjóðernissinninn Bandaranaikes sem kom á lögum um sinhalese sem þjóðtungu sem kom öllum illindunum af stað.  Bandaranikes fjölskyldan hélt síðan völdum meira og minna næstu áratugi og fyrir utan aðra öfgastefnur voru þetta kommúnistar og stóðu fyrir mikilli þjóðnýtingu á framleiðslutækjum.  Þeir m.a. breyttu nafni landsins í ,,Socal Republic of Sri Lanka" sem það heitir enn í dag.

Það var einkum tvennt fyrir utan þjóðtunguna sem ýfði Tamila upp og undirbjó jarðveginn fyrir hernaði þeirra seinna meir.  Í fyrsta lagi voru sett takmörk á háskólagöngu Tamila, en þeir höfðu fram að þeim tíma haft mikla yfirburði í menntun yfir Sinhalese.  Einnig að gera búddisma að þjóðtrú og innleiða margar lagasetningar sem tengjast þeim trúarbrögðum.  Sem dæmi er Poya dagur á morgun sem er almennur frídagur þar sem haldið er upp á fullt tungl að búddískum sið.  Þá má hvorki selja kjöt eða brennivín.  Einnig er bannað að deyða dýr og er bundið í landslögum að ekki má drepa flækingshunda. 

Árið 1983 sauð algerlega upp úr milli Tamila og Sinhalese þegar skæruliðar, sem þá voru byrjaðir að láta að sér kræða, sátu fyrir herdeild stjórnarinnar í Jaffna og stráfelldu þá.  Í nokkra daga á eftir hefndu Sinhalese öfgamenn þessa og drápu milli 400 og 2000 Tamila.  Ríkisstjórnin, herinn og lögreglan létu þetta óátalið.  Þetta breyttu smá skærum sem verið höfðu í borgarastyrjöld sem hefur staðið yfir síðan með illvígum átökum.  Á því hafa öfgamenn Tamila þrifist og berjast fyrir sjálfstæði norður og austurhéraða Sri Lanka. 

Það er rétt að geta þess að Indverjar blandast inn í þessa deilu, enda sendu þeir á níunda áratug síðustu aldar ,,friðaðgæslulið" til Jafna.  Um tíu þúsund Indverskra hermanna féllu á þessum tíma og hrökkluðust þeir til baka og þykir örugglega nóg að fást við tamilina heima fyrir.  Tamil tígrarnir ,,The Liberation Tigers of Tamils Liberation" (LTTE) eru aðallega hernaðarsinnar og skilja ekkert í pólitík.  Það gerir alla friðarsamninga erfiða þar sem ofbeldi er eina tungumálið sem þeir skilja.  Foringi þeirra, Velupillai Prabhakaran er einn eftirsóttasti hryðjuverkamaður heimsins og svífst einskis í herstjórn sinni.

Þjóðernisrómantík

Ég uppgötvaði nýja vídd í lífinu um daginn.  Að hlusta á I-pod á hlaupum og gleyma sér yfir tónlist í skokki.

Nú er ég alveg húkkt á þessu og er farinn að hafa hvert skokk með sínum tón.  Á laugardaginn var það Megas en í kvöld var það þjóðernisrómantík.  Ég tók  Íslandslög með KK og Magnúsi og hellti mér út í íslenska rómatík, runna frá íslenskum sveitum og vestfirsku sjávarlöðri.

Þetta var alveg ótrúlegt og hvert lagið tók við af öðru.  Ég fann hvernig hárin risu aftan á hnakkanum og ljúfar tilfinningar hrísluðust um mig allan.  Æskudagar í sólskyni í heimasveitinni og ungi maðurinn sem fór á sjóinn og skildi ástina sína eftir með von um að hún héldi tryggð við sig.  Ég fann lyktina af hvönninni í Fljótavík og birkinu í Tunguskógi.  Heimþráin heltók mig og söknuður um fjölskyldu og vini komu gæsahúð út í 33° hita.  Það er á svona stundum sem maður myndi stökkva fyrir björg fyrir föðurlandið og forsetann.

 

Áður en ég vissi af var komið myrkur í Viktoríugarði og nánast eina birtan var af stækkandi tungli sem nú eru tveir kvartil með 93% fyllingu.  Ekki spillti það rómantíkinni og ég stormaði sveittur og hræður út í öskrandi umferðina.  En ljúfur söngur KK og Magnúsar breyttu blikkbeljum í kindur sem ráfuðu um iðagrænar sveitar Íslands, og rútum í kýr sem bauluðu vinalega á smalann sem hafði dormað og dreymdi um ástina sína einu.  Ekki veit ég hvernig ég komst heim eftir myrkum götunum með geggjaðri umferð Colombo æðandi fram hjá mér. 

En talandi um tunglið þá er poja dagur á miðvikudaginn.  Almennur frídagur til að halda upp á fyllerí mánans.  Eins gott að fylla á ísskápinn með bjór og kjöti þar sem hvorugt má selja á slíkum hátíðardegi.

Næsta skokk-thema verður Rolling Stones.  Ég ætla að vona að vofan af sýslumanninum fræga elti mig ekki á þeim hlaupum.  Ekki það að sá ágæti aðalvíkingur væri slæmur skokkfélagi, en það gæti truflað rómatíkina.

Meira um hernaðinn á Sri Lanka

Stríðsátökin eru efst á baugi hér á Sri Lanka, enda greinilega komið að vendipunkt í átökum stjórnarhersins í baráttunni við Tamil Tígrana.  Stjórnin hefur unnið hvern stór-sigurinn í sumar þar sem sjóorrusta í síðustu viku ber ber höfuð og herðar yfir velgengni stjórnarhersins þar sem sjóherinn er í aðalhlutverki.  Í byrjun september sigldu fimm herskip frá höfnum víðsvegar um landið, svo lítið bar á, og stefndu til hafs.  Með handtöku skæruliða og uppljóstum þeirra fréttist af væntanlegum herflutningum til Tígranna.  Herför sjóhersins var vandlega skipulögð aðgerð og þurfti mikinn undirbúning til að hrinda henni í framkvæmd þar sem reiknað var með allt að fjórum vikum á sjó.  Fyrir fimm herskip þarf mikið af birgðum fyrir áhafnir og skip og gæta þurfti þess að ekki bæri mikið á athöfnum sjóhersins til að koma skæruliðum á óvart.

Eftir viku siglingu í suð- austur var flotinn kominn nálægt ströndum Sumatra, í 1.400 mílur frá Sri Lanka, þegar fyrsta óvinaskipið kom í ljós.  Það reyndist vera flutningaskipið MV Manyoshi og eftir stöðvunarmerki sem ekki var hlýtt, hófu herskipin skothríð á skipið þar til það var alelda og sökk skömmu síðar.  Næsta sólahringinn náðu herskipin tveimur í viðbót sem hlutu sömu örlög.

Áhættan í þessari aðgerð var gífurleg.  Flotadeildin er lungað úr herskipaflota Sri Lanka og þau voru ekki tiltæk þær rúmlega tvær vikur sem aðgerðin tók.  Hernaðaraðgerð undan ströndum annars ríkis er einnig áhættusöm, en mönnum hér ber saman um að um vel heppnaða og skipulagða herfræði var að ræða.

Þessi aðgerð hefur þrengt verulega að Tígrunum og árás flughersins á skotvopnabirgi þeirra í síðustu viku hefur lamað herstyrk þeirra, a.m.k. tímabundið.  Spurningin er hvernig Tígrarnir bregðast við þeirri stöðu sem þeir virðast komnir í.  Munu þeir hefja árásir á óbreytta borgara eða efnahagslega mikilvæg skotmörk, eins og sumir hafa haldið fram.  Ljóst er á yfirlýsingu varnarmálaráðherra landsins, bróðir forsetans, að nú verði hné látið fylgja kviði enda eina leiðin til að koma á friði í landinu sé með hernaði og sagan sýni að friðarviðræður séu ekki til neins.  Forsetinn virðist styðja þessa yfirlýsingu þannig að stefna stjórnvalda er að koma á friði fyrir næstu kynslóð, með hernaðaraðgerðum.

Ekki eru allir sammála þessari herfræði þar sem utanríkisráðherra landsins lýsti því yfir nýlega að deilan yrði ekki leyst með hernaði, heldur með pólitískum leiðum.  Sendiherra Bandaríkjanna hér í landi var harðorður í garð stjórnvalda í síðustu viku vegna hernaðarins og mannréttindabrota og sagði að átökin yrðu aldrei leyst með hernaði.  Hann ætti kannski að ráðleggja sínum mönnum í Washington í þessum efnum hvað Írak varðar.  Nýlega sá ég viðtal við hershöfðingja Breta í Afganistan, sem var yfirmaður breska hersins í Norður Írlandi síðustu fimm ár borgarastyrjaldarinnar þar.  Hann sagði að sú deila hefði sprottið af pólitískum rótum og hefði því þurft pólitíska lausn.  Herfæðin þar hefði gengið að halda hlutunum í skefjum meðan pólitísk lausn var fundinn.

Mörgum hér finnst kostnaðurinn við hernaðinn vera óverjandi og þjóðfélagið sé komið á hliðina vegna þess, með rauð ljós blikkandi á öllum varðstöðvum hagkerfisins.  Fjárlagahallinn er gríðarlegur og brugðist er við því með erlendum lántökum og peningaprentun.  Slíkt eykur verðbólgu sem nú er um 18% á ársgrundvelli sem veldur kostnaðarhækkunum á lífsnauðsynjum.  Hernaður veldur bara kostnaði en ekki vexti í hagkerfinu, þar sem hann hvorki eykur þjónustu eða framleiðslu samfélagsins.

Stjórnin hefur sýnt mikla grimmd í átökum við Tígrana og má benda áatvik sem átti sér stað í sumar, þegar lögreglan handtók tvö hundruð tamíla í Colombo, sem líklegir þóttu sem ,,sellur", og fluttu nauðuga til tamílasvæða í norðri.  Ítrekuð mannréttindabrot stjórnarinnar hafa fælt frá þróunarstofnanir, og liggur við að Íslendingar séu einir eftir, ásamt Japönum og Kínverjum.  Eftir mikið örlæti þróunarstofnanna og NGO um allan heim eftir Tsunami með hundruðum milljónum dollara strykjum og aðstoð við uppbyggingu samfélagsins hefur þessi innsprauta í hagkerfið nánast horfið.  Sri Lanka komin á svartan lista hjá flestum vestrænum þjóðum og njóta minnkandi samúðar þeirra.

Forsetinn er farinn til New York til að halda ræðu í allsherjarþingi S.Þ. og reyna að útskýra málstað Sri Lanka og hvers vegna hernaðurinn við Tígrana er nauðsynlegur.  Ég vona hans vegna að hann komi pontu næst á eftir forseta Írans, enda mun hann líta út sem engill við hliðina á þeim brjálæðing. 

Það er mikilvægt fyrir Sri Lanka að ríkisstjórnin nái að vinna sig út úr þessum málum.  Kostnaðarhækkanir á lífsnauðsynjum eru miklar með vaxandi verðbólgu og tiltrú manna á samfélagið er í lágmarki.  Það hvílir hálfgerður drungi yfir þjóðinni og dagblöðin eru full af neikvæðum fréttum og bölsýni.

Stríðið á Sri Lanka

Ég fór að skokka í Viktoríugarði eftir vinnu í dag.  Þrátt fyrir að ég væri með Megas í ipodinum þá glumdu trúarsöngvar í hátölurum mosknanna um sexleytið. Það kom upp í hugann orð fréttamanns á BBC um daginn að þó allir múslímar væru ekki hryðjuverkamenn mætti segja að allir hryðjuverkamenn væru múslímar.  Það er reyndar mikið til í þeirri fullyrðingu og ógnvekjandi að hugsa til þessara manna sem ganga gegn öllu því sem maður trúir á og ber mesta virðingu fyrir.  Reyna að þvinga vesturlandabúa til að ganga gegn frelsi og mannvirðingu með hótunum um ofbeldi og yfirgang.

 

 

 

 

En það eru fleiri hryðjuverkamenn en múslímar.  Sá hryðjuverkamaður sem er númer tvö á lista yfir hættulegustu menn heimsins, næst á eftir Oshama Bin Laden, er tamili og er hindúatrúar.  Hann heitir Kumaran Padmanadan og stjórnar ásamt félaga sínum, Velupillai Prabhakaran, hernaði Tamil Tígra á Sri Lanka.  Hann er meðal annarra illvirkja talinn bera ábyrgð á morði á Indverska formetisráðherranum Rajiv Gandhi fyrir nokkrum árum.  Reyndar eru áhöld um hvort Kumaran hafi náðst í Tælandi í vikunni, en það hefur ekki verið staðfest.

Það hefur reyndar fokið í flest skjól hjá Tamil Tígrum síðustu mánuði og stjórnarherinn hefur náð verulegum árangri í sókn gegn þeim.  Stjórnarherinn hefur náð tveimur mikilvægum héruðum á austurströndinni á sitt vald, Batticaloa og Tricomaliee.  Mikil áhersla er lögð á að byggja upp samfélagið í þessum stríðshrjáðu héruðum og þegar ICEIDA hugðist draga til baka áætlanir um uppbyggingu löndunarstöðva þarna í sumar, brugðust stjórnvöld ókvæða við.  Hart var lagt að okkur að halda áætlun og standa við fyrirhugaða uppbyggingu, sem var gert og tilboð í byggingu sex stöðva voru opnuð í síðustu viku.  Vandamálið er hinsvegar að óaldarflokkar ganga enn lausir og mikið er um mannrán og morð, sem ekki tengjast endilega átökum Tamila og Sinhala.

Ásamt uppgjöf á þessum svæðum er hart sótt að Tígrunum annars staðar en helstu svæði þeirra eru í norður hluta landsins.  Um síðustu helgi sökktu herskip stjórnarhersins þremur flutningaskipum um þúsund mílur suður af Sri Lanka, fullum af hergögnum fyrir Tígrana.  Í gær sprengdu orrustuþotur stjórnarhersins upp mikilvægt vopnabúr í Jaffna og kom tilskipun frá foringjanum, Prabbhakaran, að hermenn hans ættu að spara skotfæri eins og mögulegt væri.  Í gær var jafnframt gerður upptækur stór frystitrukkur, fullur af sprengiefni sem nota átti til hryðjuverka. 

Því miður hefur þetta aðeins aukið trumbuslátt hernaðar hér á Sri Lanka og með auknu sjálfstrausti ríkisstjórnarinnar eykst tiltrú á að hernaðarlausn náist í þessari deilu.  Það sem ég óttast er að þegar Tígrarnir verða reknir út í horn muni þeir beita örþrifaráðum.  Þeir hafa framið mörg illvirki en margir óttast að svokallaðar ,,sellur" séu virkar og bíði fyrirmæla.  Þeir eru með sprengibeltin sín tilbúin og bíða bara eftir stikkorðinu til að klæðast því og sækja á fórnarlambið með sjálfsmorðsárás.

 

Maður er hinsvegar orðin vanur hernaði hér, enda herlög í gildi.  Sendiráðið er við hliðina á forsetahöllinni og mikill viðbúnaður þar.  Gatan er lokuð fyrir almennri umferð og þurfum við því að fara framhjá vopnuðum vörðum til að komast til og frá vinnustaðnum.  Í morgun var eitthvað múður í vörðunum og þurfti bílstjórinn að ræða lengi við þá til að komast í gegn.  Hann sagði mér að ný vakt hefði tekið við sem væri óvön og þekkti því fastagesti götunnar eins og okkur.  Í hádeginu var ég spurður spjörunum úr áður en ég fékk að fara um varnarhliðið.

Ég velti því stundum fyrir mér hvort öryggi felist í þessari nálægð við þann stað sem Tígrarnir gæfu mest fyrir að gera óskunda í.  Hvort gæslan yfirstigi aðdráttaraflið.