Kafli 9 - Vinna í Elat

Í vinnu til Elat

Það var ákveðið að senda okkur Nonna til að leita nýrra tækifæra fyrir hópinn og stefnan sett suður fyrir Sinaeyðimörkina þar sem smjör draup af hverju strái.  Við vorum útbúnir með sokka og nýja skó og nesti í malpokanum.  Fyrst var farið til Kiryat Shemona þar sem rútan var tekin suður eftir Ísrael  til Tel Aviv.  Þar gistum við á Hotel beach, eins og kallað var þegar sofið var á ströndinni.  Við öldurgjálfur Miðjarðarhafsbotnsins fengum við okkur einn Goldstar bjór áður en við sofnuðum undir hálfmána og stjörnubjörtum himni.  Um morguninn röltum við í næstu verslun til að kaupa brauð og ost í morgunmat.  Það var gaman að vera ungur og ör og takast á við ævintýri lífsins.  Engin vandamál og áhyggjur fjarlægari en útjaðar vetrarbrautarinnar.  Lífið var gott og hagsæld hópsins okkar leit vel út í nánustu framtíð.  Við ætluðum að fá vel borgaða vinnu í Elat, sem er hafnarborg við botn Arabíuflóans.  Við vorum vissir um að slegist yrði um starfskrafta okkar og ekki annað eftir en kalla Stínu og Dadda suður í sæluna og tekjurnar.

Við tókum bössinn til Elat um hádegið og stefndum enn í suður.  Við vorum flottir á þessu og tókum lofkælda rútu og fylgdumst með endalausri eyðimörkinni líða hjá fyrir utan gluggann.  Okkur brá heldur betur við þegar við stigum út í Elat í 55°C og svíðandi sól.  Þetta skall á okkur eins og veggur þó liðið væri á daginn.  Við röltum niður á strönd til að gista en þorstinn kallaði fljótt á.  Við höfðum ekki undan svitanum hvort sem við sturtuðum í okkur bjór eða vatni.  Pyngjan var fljót að léttast en ekki þurfti að hafa áhyggjur að slíku, menn sem voru rétt að komast í uppgrip.  Hótel beach brást ekki frekar en fyrri daginn og sandurinn mjúkur og notalegur.  Rétt hjá glitti í hafnarbæ í Egyptalandi og eins og við gætum teygt okkur þangað og ljósin tifuðu í náttmyrkrinu og spegluðust í sjónum.  Á þessum tíma var lítill friður milli landanna og því ógnvekjandi að horfa yfir til óvinarins svona nálægt sér.

Um morguninn var farið að leita að vinnu niður á höfn í svækju hita og sól, með miklum tilkostnaði við kælikerfi líkamans en vökvaþörfin var mikil.  Ekki höfðum við erindi sem erfiði og þrátt fyrir að kröfur um vinnu og laun væru gengisfelld dugði það ekki til og enga vinnu að fá.  Okkur var þá bent á vinnu í koparnámum í eyðimörkinni.  Við ákváðum að láta á það reyna og eftir nætursvefn á ströndinni var haldið af stað í bítið um morguninn.  Stefnan var sett í norður.

Í eyðimörkinni

Við stigum úr rútunni í algjörri auðn.  Sandur og aftur sandur og ekkert nema en sandur.  Skammt frá stoppistöðinni voru nokkur skúrarræksni og það voru koparnámurnar sem við vorum að hefja vinnu í.  Við röltum þangað og hittum fyrir verkstjóra sem leit okkur illu auga en sagði að eftir hálftíma kæmu karlarnir upp í hádegisverð og við skildum bíða þess og skrá okkur síðan í vinnu.

Okkur var verulega brugðið þegar við sáum karlana koma upp, kolsvarta af skít, sveitta og þreytta og leist ekkert á þetta.  Unglingshjörtun börðust um í brjósti okkar og kjarkinn fór að bresta.  Við ákváðum að hætta við allt og koma okkur í ,,öryggið" heima á Shamir.  En nú var komið babb í bátinn því næsta rúta kæmi ekki fyrr en daginn eftir.  Við ákváðum að fara á puttanum til Tel Aviv.

Það er ekki hægt að lýsa gönguferð okkar þennan dag við fáfarna götu í eyðimörkinni.  Sólin gerði sér leik að okkur með tíbrá þannig að vegurinn var eins og á floti.  Við horfðum á þá fáu bíla sem áttu leið um eins og þeir nálguðust ekki heldur virtust ávallt vera í sömu fjarlægð frá okkur.  Þar til allt í einu að þeir ruku fram hjá með þrumu gný.  Við vorum uppgefnir í eyðumerkursólinni og vatnsbirgðirnar voru fljótlega á þrotum.  Ekki tók betra við því ég þurfti að tefla við páfann og hvergi hægt að fara afsíðis til að hleypa brúnum.  Loks var okkur gengið fram hjá búgarði, óhrjálegum með þöglu og sérkennilegu fólki.  Ég fann klósett en það var svo hrikalegt að ég varð að sitja á hækjum mér ofan á brúnum þess til að ljúka mér af.  Við fengum vatn á brúsann hjá íbúunum en ekkert annað.  Enginn talaði ensku en þetta voru arabar og voru greinlega ekki vanir heimsóknum ókunnugra.

Á heimleið

Loks fengum við far og vorum fegnir þegar við stigum út í miðborg Tel Aviv.  Uppgefnir, þyrstir, glorhungraðir og blankir.  Við áttum fyrir rútunni til Kiryat Shemona en ekki mílu lengra.  Ekki krónu fyrir mat eða drykk.  Okkur leið eins og Oliver Twist þegar við hnupluðum ávöxtum á markaðinum með ókvæðisköll að baki, en þjófarnir fengu þó orku í kroppinn til að halda ferðinni áfram.  Við héldum til strandar til að sofa en næsta rúta færi um hádegisbil daginn eftir.

Rútan hefði talist til fjórða farrýmis enda ódýrt að ferðast með henni.  Farþegar voru alls kyns fólk og búfénaður.  Rykið og hristingurinn yfirþyrmandi og aksturslagið brjálæðislegt.  Keyrt eins og druslan dró, enda náði bílstjórinn ræksninu á annað hundrað kílómetra hraða niður brekkur.  Það ver komið undir kvöldmat þegar við komum til Kiryat Shemona.  Við ákváðum að sofa í skemmtigarði bæjarins en fljótlega komu lögreglu menn að og spurðu hvað við hygðumst fyrir.  Þeir bentu okkur á að garðurinn væri alls ekki öruggur staður fyrir okkur, enda hefði ítrekað verið skotið eldflaugum á bæinn og nokkrar þeirra hefðu einmitt lent í garðinum.  Við sögðu þeim að við værum vinnumenn hjá Shamir og yrðum þá að ganga þangað, um 15 km. leið.  Þeir sögðu okkur að það væri nú heldur ekki öruggt þar sem vitað væri um hermdarverkamenn á ferðinni og myrkrið væri okkur hættulegt.  Þegar við spurðum þá ráða, hlógu þeir og sögðust ekki geta gefið okkur önnur ráð en að við fengjum ekki að sofa í garðinum.  Rétt er að geta þess að árið 1972 voru 18 mans drepin af hryðjuverkamönnum í Kiryat Shemona.  Með berum höndum.

Gangan í náttmyrkri

Við gengum af stað og fljótlega huldi okkur náttmyrkur, sem var algert því engin lýsing er á leiðinni.  Eftir um 6 km komum við að Kibbutz Amir, þar sem Bob Dylan dvaldi í lengri tíma, og báðum um leyfi til að sofa á flötinni hjá þeim.  Þeir neituðu okkur og eins um að gefa okkur að borða, en við vorum sár svangir.  Við héldum því ferðinni áfram til Shamir.

Allt í einu urðum við varir við mannaferðir í myrkrinu og urðum skelfingu lostnir, enda komu áhrínisorð lögreglumannanna frá Kiryat Shemona upp í hugann.  Við forðuðum okkur af veginum og skriðum í skurði til hliðar við hann. Einhvernvegin gátum við klöngrast þetta og sáum ljósin á Shamir framundan.  Við ræddum málið og ákváðum herfræðina.  Hvort áttum við að læðast að búgarðinum eða koma með hávaða og látum?  Ef við myndum læðast tæku verðirnir okkur sem skæruliða og myndu skjóta okkur.  Við ákváðum því að syngja við raust, íslensk ástar og ættjarðarljóð.  Hvorugur okkar er söngmaður, Jón öllu verri en ég, en við kunnum nokkuð af lögum og vorum vissir um að þetta myndi bjarga lífi okkar.

Heim í öryggið á Shamir

Þegar við áttum eftir um fimmtíu metra að varðstöðinni heyrðum við klikkið í vélbyssunum þegar þær voru spenntar upp.  Allt í einu kom Helmud Leitner, félagi okkar frá Svisslandi hlaupandi að hliðinu með köllum og látum.  Hann nánast öskraði á verðina að þetta væru Íslendingarnir og bað þá um að skjóta ekki.  Okkur hafði reyndar aldrei dottið í hug að þeir myndu skjóta okkur, nema að þeim líkaði söngurinn svo illa, enda töldum við atferli okkar ekki minna á hermdarverkamenn.

Við fengum það staðfest margoft eftir að við komum inn á samyrkjubúið að aðeins hefði munað nokkrum sekúndum að við hefðum verið skotnir.  Svisslendingurinn hefði bjargað lífi okkar en hann hafði verið á verði við Gettóið og heyrði í okkur sönginn og þekkti til okkar.  Við vorum bæði hissa og hræddir þegar við gerðum okkur grein fyrir alvörunni á bak við þennan atburð.  Ekki var þetta til að auka álit okkar á innfæddum og viðhorfum þeirra til sjálfboðaliðanna.

Athugasemdir

[Ívar Pálsson, 18.11.2007 kl. 23:36]

Gunnar, þið eruð ótrúlegir og lýsingar þínar halda manni spenntum, með hlátri inni á milli. Stórgaman.

[Ívar Pálsson, 18.11.2007 kl. 23:57]

Stíllinn og ævintýrin eru blanda af Don Kíkóta, Munchhausen barón og fornaldarsögum norðurlanda, allt sett í nútímabúning. En þetta er satt!