Gunnar Thoroddsen

Bloggari er að ljúka við eina bestu bók sem hann hefur lesið um ævina, Gunnar Thoroddsen, eftir Guðna Th.  Bókin er hafsjór af fróðleik um stjórnmál á öndverðri öld, þar sem kristallast íslensk stjórnmálamenning og það ólán sem skotgrafastjórnmál hafa leikið þjóðina illa.

Eins og í dag hafa stjórnmálamenn ekki skilið út á hvað lýðræði gengur, þar sem stefna er mótuð og samkomulagi náð um leiðir þangað.  Til þess eru stjórnmálaflokkar einmitt vel fallnir, þar hittist fólk með svipaðar lífskoðanir, ræða málin, setja stefnuna og ákveða leiðina og aðgerðir til að komast þangað.  Ekki geta allir verið sammála, en mikilvægt er að menn séu nokkuð sammála um hvert skuli halda.  Átökin ættu svo að vera um hvaða leið skuli valin og hvort rétt sé að aka Krísuvíkurveginn eða þjóðveg eitt, og hvort rétt sé að nota jeppa eða fólksbíl.

Stjórnmálaflokkarnir ættu einmitt að snúast um að hópa saman fólki sem er sammála um hvert skuli halda og síðan að takast á við skipulagningu og ákvarðanir um ferðalagið.

Ekki verður séð að núverandi ríkisstjórn vinni eftir slíku samkomulagi og ekki nokkur leið að átta sig á áfangastað ferðalagsins.

Á sínum tíma á miklum erfiðleikatímum og við blasti efnahagshrun þar sem lífskjörum þjóðarinnar var ógnað.  Á sama tíma skalf hin pólitíska jörð vegna hipparæfils frá Frakklandi sem flúið hafði hingað í gegnum Danmörku.  Strák skarnið var landlaus og eftirlýstur frá Frakklandi fyrir liðhlaup og sóttist eftir pólitísku hæli hér á landi.  Guðrún Helgadóttir hótaði þá að sprengja ríkisstjórn Gunnars Thor á ögurstundu meðan verðbólgan stefndi í þriggja stafa tölu.  Allt vegna Gervasoni.  Skyldi hún hafa borið velferð þjóðarinnar sér fyrir brjósti?  Skyldi svo vera hjá V.G. þessa dagana?

Ísensk stjórnmál eru yfirfull af svona vitleysu og hiklaust notast við alls kyns blekkingarleik og ryki kastað í augu almennings í slíku lýðskrumi. 

Þann tíma sem Gunnar var í forsæti ríkisstjórnar um og við upphaf níunda áratug síðustu aldar voru efnahagsmálin í algjörum ógöngum.  Aflabrest var kennt um og er vitnað til þess margoft í bókinni þar sem vitnað er til Gunnars og annarra ráðherra þess tíma.  Það var sem sagt aflabrest að kenna að ríkisstjórnin náði engum árangri í efnahagsmálum og verðbólga blés út.  Ef málin eru skoðuð frá þessum tíma þá stefndu þorskveiðar Íslendinga í sögulegt hámark og aldrei verið dregin meiri þorskur að landi.  Það var því ekki aflabrest um að kenna þó reynt væri að nota það sem blóraböggul.  Það var hinsvegar óstjórn í fiskveiðimálum sem var síðan grunnurinn að kvótasetningu 1984.  Flotinn var allt of stór eftir gegndarlausan innflutning á togurum og veiðigeta langt umfram veiðiþol stofna.  Þessu fylgdi mikið tap útgerðar sem ítrekað kallaði á gengisfellingar, sem aftur kölluðu á launahækkanir og síðan á aðra gengisfellingu.

„Áköf sókn í auðlindina olli líka vandræðum.  Sigar í landhelgismálum höfðu ýtt undir þá bábilju að nú gætu Íslendingar stundað sjóinn einir af eins miklu kappi og þeim væri frekast unnt.  Í öllum sjávarplássum kröfðust menn fleiri báta og fleiri skipa og ætíð var hátíð þegar nýr togari sigldi inn fjörðinn.  Fáir láðu fólki að vilja vinna á heimaslóðum og byggja upp blómlegt samfélag en grundvöllurinn var ekki fyrir hendi.  Þegar á heildina var litið voru ofveiði og offjárfesting að sliga útveginn.  Þetta vissu ráðamenn en að vinda ofan af vandanum var hægara sagt en gert" (bls. 513)

Þessi orð eru reyndar höfð eftir Steingrími Hermansyni ásamt þessum orðum: „Fiskverðsákvörðun var ekki viðsættanleg í mínum augum fyrr en helst allir voru óánægðir"

Stækkun flotans var einmitt stjórnvaldsákvörðun og þó menn virtust vita að þetta gengi ekki upp var vegferðin haldin.  Ekki var það með hagsmuni þjóðarinnar í huga heldur barðist hver og einn fyrir þröngum hagsmunum sínum.

Bloggari vill ljúka þessum tilvitnunum í bókina um Gunnar Thoroddsen með vísu sem hann samdi á áttunda áratugnum eftir árangurslausar vinstristjórnir þar sem hver höndin var upp á móti annari, engin vissi hvert var stefnd og bardaginn stóð um að skara eld að eigin köku.

 

Að vera eða vera ekki

William Shakspeare spurði forðum

Að vera eða vera ekki

Er vinstri stjórn í fáum orðum