Hámörkun á nýtingu fiskistofna (MSY)

Við stjórnun á fiskveiðaauðlind er mikilvægt að átta sig þeirri sérstöðu sem nauðsyn á sjálfbærni setur henni og þær takmarkanir sem því fylgja. Allt annað er uppi á teningnum við stjórnun á námum, sem ekki eru sjálfbærar en þær minka eftir því sem af er tekið. Við olíuvinnslu er því hægt að taka ákvörðun um hvort nýta eigi auðlindina á tíu, tuttugu eða þrjátíu árum. Hér er um hreint efnahagslegt og félagslegt mat að ræða og í lokin stendur náman eftir tóm og fullnýtt. Við stjórnun fiskveiðaauðlindar þarf að gæta að hámarki jafnstöðuafla (Maximum Sustainable Yield), það er að auðlindin er endurnýjanleg og við ákvörðun um nýtingu og það magn sem árlega er tekið þarf að hámarka afraksturinn. Hér er rétt að taka því fram að kvótakerfi hefur ekkert með þessi mál að gera og því umræðu um það haldið utan við viðfangsefnið.

Á Íslandsmiðum er notast við aflareglu til að ákvarða hámarksveiði úr hinum ýmsu fiskistofnum og því til stuðnings eru settar reglur um t.d. lokun svæða, verndun smáfisks, lokanir á veiðisvæðum yfir hrygningartíma, takmarkanir á notkun ýmissa veiðarfæra og reglur um möskvastærðir í netum og trolli.

Hér á landi sér Hafrannsóknarstofnunin um stofnstærðarmælingar á fiskistofnum, sem aðallega byggjast á svokölluðu ,,ralli" ásamt mælingum á stærðar- og aldurgreiningu á veiddum fiski. Reglur sem settar eru til fiskverndar eru byggðar á líffræðilegum forsendum og í sumum tilfellum á pólitísku mati á réttlæti, t.d. eins og að skapa rými fyrir smærri báta á grunnslóð og halda stærri og öflugri skipum fyrir utan 12 mílur. Líffræðilegur hluti rannsókna er fyrir utan sérsvið bloggara og verður hér látið staðar numið í þeirri umfjöllun. En hagfræðilegur hluti fiskveiðastjórnunar verður hér gerður að umtalsefni.

 

Talið er að um 50 milljarðar dollara glatist árlega í heiminum öllum vegna ofveiði og ekki sé hugað að hámörkun jafnstöðuveiða á fiskistofnum (FAO 1993, Garcia Newton 1997). Að sóknin sé nærri því tvöfalt meiri en hagkvæmasta sókn og helmingi stærri stofnar gætu skapað nánast sömu tekjur með miklu minni kostnað. Það er einmitt dýrt að ofveiða fisk þar sem mikið er lagt á sig til að ná í síðustu tonnin úr ofnýttum fiskistofni. Góð veiði er einmitt eðlilegt ástand og kostnaður við að sækja hvert tonn í sterka stofna er miklu minni en þar sem ofveiði er stunduð.

 

Fátækt er fylgifiskur fiskimannasamfélaga þar sem aðgangur er óhindraður og ekki settar reglur um hámarksafla né aðrar takmarkanir á sókn. Þá er veitt þar til stofninn hrynur og nánast allar tekjur fara í kostnað og engin fiskveiðaarður eftir til að skila fiskimönnum eða samfélagi.

Fiskveiðar eru eins og hver önnur atvinnugrein sem á að skila hámarks verðmætum með sem minnstum tilkostnaði. Tilgangur með fiskveiðistjórnun á að vera að framleiða verðmæti á sjálfbæran hátt til langs tíma. Tilgangurinn er ekki að skapa atvinnu, vernda fiskistofna né náttúruvernd. Heldur til að hámarka afrakstur af fiskveiðiauðlindinni með sem minnstum tilkostnaði sem skilar sér sem arður til samfélagsins. Slík hámörkun langtímaarðs tryggir í rauninni viðkomu fiskistofna og verndar umhverfið.

 

Hér á landi hefur mikil umræða verið um ráðgjöf Hafró og margur kappsamur sjómaðurinn vill veiða meira og krefjast þess að stjórnöld bæti við aflaheimildir. Góð veiði er einmitt notuð sem mælikvarði á að þorskstofninn hér við land sé vannýttur. En það er einmitt góð veiði sem bendir til að menn séu á réttri leið í sókn í stofna. Góð veiði er eðlilegt ástand og gefur fyrirheit um að stofninn sé nýttur á skynsamlegan hátt. Of mikil sókn dregur úr veiði á sóknareiningu og eykur kostnað sem aftur dregur úr arðsemi. Arðsamar fiskveiðar eru Íslendingum sérlega mikilvægar þar sem um er að ræða undirstöðu atvinnugrein þjóðarinnar.

 

 

 

 

Athugasemdir

[Kristinn Pétursson, 4.2.2010 kl. 01:39]

Þetta er della hjá þér. "Sjálfbærni" er rangt orð um heimskuformúluna.

"Sjálfbærni" - án þess að hugað sé að fæðu fyrir þann smáþorsk sem friða skal - er bara heimska.

Svo flýr þorskurinn til Grænlands og er þá "ofmetinn". Nú er hann kominn til baka að einhverju leyti - mokfiskirí allan hringinn í kring um landið - en enginn lyftir litlafingri um að auka þorskveiðar.

Það er annað með loðnuna. farið að leita - svo finnst loðna - og kvótinn aukinn....

Sama á að vera með þorskinn núna. Mikill þorskur á slóðinni = auka þorskveiðar - ýsuveiðar og fl.

Hættu að trúa á heimskuformúluna Gunnar. Snúðu þér frekar að kirkjunni.

[Sigurður Þórðarson, 4.2.2010 kl. 05:21]

Fram að hruninu var helsta röksemd kvótasinna sú að hægt væri að veðsetja fiska sem synda í hafi og "breyta þannig dauðu fé í lifandi fé". Nú blasa afleiðingarnar við: Helstu fiskistofnar hafa minnkað, brottkast viðvarandi, flotinn orðinn gamall og þarfnast endurnýjunar og síðast en ekki síst þá syndir varla lífvera í hafinu án þess að vera yfirskuldsett.

Kvótasinnar haf hagað sér eins og fíklar undanfarin ár, með því að finna sífellt fleiri tegunir til að veðsetja. Það er ósanngjarnt að komandi kynslóðir þurfi að glíma við þann hrikalega vanda. 

[Gunnar Þórðarson, 4.2.2010 kl. 16:04]

Kristinn.  Þetta er skotgrafahernaður hjá þér.  Við þurfum að lyfta okkur upp úr skotgröfinni, láta reiðina lönd og leið og ræða þessi mál af yfirvegun og skynsemi.

Við skiljum hvað sjálfbærni þýðir.  Við erum með endurnýjanlega auðlind, ólíkt t.d. námum.  Ekki má taka meira af þeirri auðlind en svo að hún nái að viðhalda sér.  Helst að stofnar séu sterkir þannig að ekki verði of dýrt að veiða fiskinn.  Ekki satt?   Er einhver ágreiningur um þetta?

Sigurður.  Ég skora á þig að lesa skrif þín yfir og svara síðan þeirri spurningu hvort þetta sé hæft í orðræðunni!  Ég tala sérstaklega um í þessu greinakorni að það fjalli ekki um kvótann!