Úr ranni páfans

Þetta er frábær hugmynd frá páfagarði.  Í þeim sósíalísku tímum sem nú taka við eftir ,,dauða" frjálshyggju og kapítalisma væri hægt að heimfæra þetta upp á bankamenn framtíðarinnar.  Setja þá í sálfræðipróf til að kanna græðgi þeirra.  Koma í veg fyrir að gráðugir menn afvegaleiði hagkerfið sem síðan bitni á almenningi.  Þetta gæti verið einn af hornsteinum hins fullkomna heims þar sem fullkomnun ríkir.  Allt undir stjórn og engar hagsveiflur.  Ef til vill verður þetta bara himnaríki!

Kynhvöt kaþólskra presta könnuð

Fiskveiðikerfið

 

Í tengslum við bankakreppuna hafa margir málsmetandi stjórnarastæðingar sett fram hugmyndir um breytingar á tveimur veigamiklum stoðum fiskveiðastjórnunarkerfisins.  Hér er um að ræða kvótakerfið og ákvörðun um veiðimagn á þorski.  Sem mikill áhugamaður um þessi mál vill höfundur koma á framfæri sínum skoðunum á þessum mikilvægu málum.

Þessir talsmenn hafa ítrekað komið þeim skoðunum sínum á framfæri að nota ætti þær hörmungar sem riðið hafa yfir landsmenn til að leggja niður kvótakerfið.  Ekki er að sjá miklar hugmyndir um hvað skuli taka við í staðinn en væntanlega eru tveir megin kostir sem til greina koma. Í fyrsta lagi að gefa veiðar frjálsar og hleypa stjórnlausum flota til veiðar, svona líkt og ástandið var orðið upp úr 1980, þar til ekki fæst fyrir kostnaði, sem þá mun draga úr veiðum.  Hinn kosturinn sem mest er rætt um í þessu samhengi er að nota sóknaraðferð til að stjórna veiðum.  Ókosturinn við þá aðferð er að hún er í eðli sínu mjög óhagkvæm og liggja margar rannsóknir að baki til að styðja þá fullyrðingu.  Engin þjóð hefur náð að skapa fiskveiðiarð með þessari aðferð, þar sem hún ýtir undir óhagkvæmar veiða.  Stærð og veiðigeta flotans eykst stöðugt og takmarkanir eru í formi takmarkaðs tíma sem skip mega stunda veiðar og flotinn meira og minna bundin í höfn.  Erfitt er að hafa stjórn á því hvaða tegundir á að veiða, eins og nauðsynlegt hefur verið undanfarið með milum viðgangi ýsustofns en lélegum þorskstofni.  Framseljanlegt kvótakerfi hefur hinsvegar sannað sig sem öflugt stjórntæki til að ná fram hagkvæmni og stýra afurðum inn á markaði og hámarkar þannig verðmæti aflans.  Um þetta liggja margar rannsóknir en ennþá hefur höfundur ekki rekist á neina sem sýnir fram á hagkvæmni dagakerfis, þvert á móti.

Varðandi veiðimagn notast stjórnvöld við ráðleggingar Hafró.  Hafró er rannsóknarstofnun rekin af ríkinu og heyrir undir Sjávarútversráðuneytið.  Hér skal ekki haldið fram að aðferðir Hafró séu fullkomnar, enda um flókið viðfangsefni að ræða.  Mælingar á stofnstærð, áætlun um náttúrlegan dánarstuðul og veiði eru ákveðin eftir fyrirfram gerðum, og alþjóðlega viðurkenndum, aðferðum.  Ef sjávarútvegsráðherra myndi ákveða að fara ekki eftir þeirri einu stofnun sem notar vísindalegar aðferðir til þessa, væri það nokkuð sérkennilegt, svo ekki sé meira sagt að teknu tilliti til þess að stofnunin lýtur stjórn hans.  Það er eðlilegt að menn setji fram gagnrýni á aðferðir stofnunarinnar, en það þarf að vera byggt á vísindalegum grunni, en ekki með því einu að halla sér afturábak í sófann og komast að niðurstöðu.  Aðferðir Hafró eru að því leiti góðar að þær lúta viðurkenndum aðferðum, eins og áður er sagt, og því hægt að greina þær og gera athugasemdir þar sem mönnum finnst það eiga við.  Sjómaður sem heldur því fram að hann viti að sjórinn sé fullur af fiski, og byggir það ekki á neinum gögnum heldur innsæi og tilfinningu, notar ekki vísindalega aðferð, og þar af leiðandi ekki viðurkennda.  Í svona veigamiklu máli þarf að nota þær bestu aðferðir sem hægt er og til eru og reyna að leggja hlutlægt mat á málið.

Það er skoðun höfundar að allt tal um að ríkið eigi að leysa til sín kvótann, enda sé staða útgerðarinnar svo veik eftir bankahrunið að lítil viðspyrna verði, sé ekki bara siðfræðilega röng heldur muni hún draga verulega úr möguleikum þjóðarinnar til að ná góðri viðspyrnu efnahagslega aftur meðal samfélaga þjóðanna.  Kvótakerfið hefur marg-sannað ágæti sitt sem hagkvæmt stjórntæki til að stilla saman veiðiþol og veiðigetu með tengslum við markaði, og þar með skapa fiskveiðiarð.  Eftir því er tekið víða um heim og hafa bæði Norðmenn og Evrópusambandið íhugað að taka upp framseljanlegt kvótakerfi.  Við megum ekki við því nú að draga úr hagkvæmni fiskveiða á þeirri ögurstundu sem við stöndum nú með rómantík eina að leiðarljósi.

Hvað varðar veiðimagn og að spýta í lófana og nota fiskimiðin til að rétta þjóðarskútuna af, vill höfundur segja eftir farandi.  Fiskistofnarnir eru endurnýjanleg auðlind.  Ólíkt olíuvinnslu þar sem hægt er að velja hvort lind sé kláruð á 10 árum eða 50, þarf að gæta þess að viðgangur fiskistofna sé nægilegur til að hámarka arðinn af veiðunum.  Ákveða þarf stofnstærðir, á þann besta hátt sem hægt er, og veiða síðan það magn úr þeim sem gefur mestan arð (Maximum Sustainable Yield).  Veiði umfram það myndu kosta þjóðina mun meiri vexti en eru á þeim lánum sem okkur bjóðast í dag.  Ef Íslendingar vilja hinsvegar, eftir að hafa skuldsett þjóðina um áratugi fram í tímann, ganga verulega á fiskistofna og bjarga sér til skamms tíma, má líkja því við að pissa í skóinn sinn.  Ef við rænum fiskstofnunum frá unga fólkinu  og möguleikanaum á að nota þá til að greiða niður skuldirnar sem þau erfa, mun þetta fólk flýja land og búa sér og sínum betra líf erlendis.

 

Gróusögur

Það eru góðar fréttir að Íslendingar hafa sótt formlega um aðstoð frá IMF.  Þetta eru viðsjáverðir tímar og nánast óhugnarlegt að fylgjast með því sem er að gerast í efnahagsmálum heimsins.  Málið er að kanarífuglinn er dauður en námumennirnir eru ekki sloppnir út.  Það stefnir í stórkostleg vandræði víðar en á Íslandi.

Á meðan bloggari fylgist gaumgæfilega með atburðum heima og heiman, áhyggjufullur en samt enn með vonarneista um að allt fari þetta nú vel, eru sumir að spinna sögur uppúr mjög svo vafasömum staðreyndum.  Þessir aðilar nærast á ástandinu og leggja allt út á versta veg og ætla mönnum allt það versta.  Að sjálfsögðu eru þeir sem mest eru áberandi og mestu ábyrgðina bera, þeir sem verða fyrir þessu aðkasti.

Davíð Oddsson er mönnum sérstaklega hugleikinn og menn hika ekki við að beygja til staðreyndir til að gera söguna mergjaðri.  Hann ber ekki bara ábyrgð á ástandinu á Íslandi, heldur öllum heiminum líka.  Kastljósviðtal á að hafa komið Bretum til að setja hryðjuverkalög á Íslendinga, og skiptir litlu þó það hafi fengið staðfest frá Darling sjálfum, að hann hafi ekki haft hugmynd um viðtalið við Davíð þegar hann tók sínar ákvarðanir gegn Íslendingum.  Davíð á að hafa komið hruninu af stað með ummælum sínum í umræddum Kastljósþætti.  Rædd er um að hann sé eini seðlabankastjóri í heiminum sem ekki hafi hagfræðimenntun.  Lítið er talað um að hinir tveir bankastjórarnir eru hagfræðingar en Davíð hefur reynslu sem æðsti yfirmaður efnahagsmála Íslands til tólf ára. 

Í þessu sambandi er gaman að geta þess að seðlabankastjóri Bretlands kom hruni af stað um allan heim í gær með óvarlegum yfirlýsingum um væntanlega kreppu þar í landi.  Ameríkaninn Greenspan gerði gott betur í gærkvöldi þegar hann sagði að ástandið væri alvarlegra en ímyndunarafl hans hefði náð yfir, og hrinti því út af brúninni sem Bretinn skildi eftir.  Davíð sagði ekkert í umræddum þætti annað en það sem þjóðin þurfti á að halda á þeim tíma.  Maður með mikla reynslu sem var að stappa stáli í þjóð sína.  Það hefði hinsvegar verið heppilegra ef hann hefði ekki verið seðlabankastjóri í þessu viðtali.  Og það skal einnig viðurkennt stjórn Seðlabankans í peningamálum þjóðarinnar undanfarið vekur upp miklar efasemdir.  En það er nauðsynlegt að skoða þessi mál þegar um hægist og málin verða upplýst, en ekki geta sér til og spinna sögur.

Miklar sögur hafa verið sagðar af fjármálaráðherra og hversu lélegur hann væri í ensku, enda hefði hann með heimskulegu símtali sínu til starfsbróður síns í Bretlandi, komið á milliríkjadeilu.  Nú er komið í ljós, svo óyggjandi er, að Darling hrindi í starfsbróðir sinn á Íslandi, sem sat þá á ríkisstjórnarfundi, og allt samtalið ber með sér að breski ráðherrann var mjög óstöðugur í samtalinu og illa upplýstur um þau málefni sem hann vildi ræða um.  Sem Íslendingur ber ég höfuðið hátt hvað þetta samtal varðar og ljóst að allar sögurnar voru komnar frá Gróu gömlu á Leiti.

Dómstóll götunnar er venjulega vondur og ráðlegt að bíða réttra upplýsinga áður en niðurstaða er fengin.  Fettaþurrðin er óbærileg en hún réttlætir ekki gróusögur.

Bloggari var ánægður með sinn mann í kastljósinu á miðvikudagskvöldið.  Geir sýndi mikla yfirvegun og þekking á því sem rætt var um, en Sigmar spyrill var sjálfum sér og Sjónvarpinu til skammar.  Það er óþolandi að spyrill missi gjörsamlega stjórn á skapi sýnu í viðtali sem þessu.  Okkur sem þyrstir í fréttir að atburðum, kemur ekkert við persónulegt álit eða ergelsi spyrilsins.  Hann á að fá upplýsingar frá forsætisráðherra en ekki æpa hann í kaf.  Stundum komu þrjár spurningar í einu þar sem Geir var ekki gefið færi á að svara fyrir látum í spyrlinum. Yfir það heila hafa Íslenskir fréttamenn staðið sig ömurlega í þessu gjörningaveðri öllu saman.

Hinir ábyrgðarlausu

Þessa dagana ganga fyrir skjöldu menn sem vilja leggja af kvótakefið og notfæra sér ástandið í efnahagsmálum þjóðarinnar til ná þessum markmiðum sínum fram.  Ganga eigi til bols og höfuðs á útgerðarmönnum, enda standi þeir hvort eða er höllum fæti þessa stundina, með erlendar lántökur á sama tíma og hrun hefur orðið á verði afurða á erlendum mörkuðum.  Ríkið skuli leysa til sín kvótann og endurdeila honum pólitískt.  Reyndar endar aðgerðaráætlunin hérna og ekki fæst skýrt hvernig á að standa að slíku.  Hvernig eigi að takmarka veiðar og tryggja hámarksnýtingu fiskistofna með sem minnstum tilkostnaði.  Einmitt það sem framseljanlegur kvóti hefur skapað og hefur skipað Íslendingum í einstak röð í heiminum hvað það varðar.  Norðmenn og Evrópusambandið eru að hugleiða að fylgja fordæmi Íslendinga.  Allar rannsóknir, sem eru margar, sem bloggari hefur kynnt sér bera með sér yfirburði kvótakerfis fram yfir önnur kerfi.  Það væri slæmt ef Íslendingar tækju negluna úr helsta fleygi sínu sem fleytt gæti þjóðinni út úr efnahagslegu hruni og komið fótum undir hana á ný. 

Annað mál sem er í sjálfu sér kvótakerfinu óskylt, er það magn sem tekið verður úr þorskstofninum á næstu árum.  Þungur áróður er fyrir því að auka hressilega við kvótann til að takast á við efnahagshremmingar, það er að segja það magn sem leyft verði að veiða.  Við ákvarðanir á veiði hafa stjórnvöld ákveðið að fylgja ráðgjöf Hafró, sem eru vísindaleg ráðgjöf og ekki önnur betri við að notast.  Um er að ræða svo kallað „Maximum Sustainable Yield" eða hámark endurnýjanlegs afla.  Það er að segja að taka það magn sem gefur hámarks afrakstur til langs tíma litið.

Ef við ætlum að auka veiði til að hjálpa til við erfiðleika dagsins, erum við að ákveða að leggja enn frekari byrðar á unga Íslendinga sem eiga að taka við þjóðfélaginu.  Við erum búin að koma öllu í kalda kol með ábyrgðarlausu framferði okkar og eyðslu um efni fram undanfarin ár.  Glannalegri útrás og lagt erfingja þjóðarinnar í þá klafa að greiða fyrir misgjörðirnar.  En nú viljum við bíta höfuðið af skömminni með því að taka frá þeim einn stærsta möguleikann til að standa undir ósköpunum.  Ofveiða þroskinn þannig að byrðar okkar, þeirra ábyrgu, verði minni um stundar sakir.

Bloggari þykist viss um að góður vinur hans, Sjávarútvegsráðherra, taki slíkt ekki í mál og láti langtíma sjónarmið ráða.  Það hefur verið nóg um ábyrgðarleysi á Íslandi undanfarin misseri og hin mesta smekkleysa að taka undir slíkt óráð sem þessar kröfur eru. 

Aukinn þorskkvóti ekki útilokaður

Fréttaþurð af norðurslóðum

Fréttir af 600 milljarða láni frá Bretum til að ganga frá Icesave reikningum er reiðarslag.  Er það svo að Íslensk stjórnvöld ætli að skuldsetja þjóðin fyrir þessu og er ekkert annað í stöðunni?

Fréttaþurrðin af gangi mála er algerlega óþolandi.  Það er helst ef Íslenskur ráðamaður hringir í kollega sinn erlendis að fréttir komi þannig til landsins, í gegnum erlenda fjölmiðla.  Það þarf allavega góðar skýringar á þessum málum þegar bankakreppan verður gerð upp og þegar mesta fárið er gengið yfir.

Stjórnmálamenn bera þunga ábyrgð á því hvernig komið er.  Hvar var eftirlitskylda stjórnvalda og hvernig gat það gerst að djarfir útrásarvíkingar gátu skuldsett þjóðina um þúsundir miljarða króna?  Það hefur verið á það bent að almenningur beri sína ábyrgð með óhóflegri eyðslu undanfarin ár.  Hátt gengi hefur haft þar mikil áhrif og lágir vextir erlendis.  En hátt gengi er afleiðing peningamálastefnu stjórnvalda og því liggur mikil ábyrgð þar.  Endalaus innflutningur og hallað hefur verið á þá sem hafa staðið í útflutningi.  Viðskipta-ójöfnuður við útlönd hefur náð nýju hæðum undanfarin ár.

En það er annað sem miklu máli skiptir í þessu öllu saman.  Mesta eyðsluklóin, jafnvel með útrásarvíkingunum meðtöldum, eru stjórnvöld.  Ríkið hefur þanið sig út undanfarin ár og ausið fjármunum á báða bóga.  Þetta hefur verið falið með miklum tekjum ríkisins, sem hafa aukist gríðarlega vegna þenslunnar í þjóðfélaginu og miklum tekjum af bankastarfsemi.  Bankarnir hafa þanið út hagkerfið og ef það hefði ekki verið hefði ríkið ekki getað haldið þessa miklu veislu sem raunin er.  Taumlaus veisla hefur verið  hjá stjórnmálamönnum undanfari ár og gott dæmi um það er útþensla utanríkisþjónustunnar.  Var ekki sagt að það væri nauðsynlegt að hluta til vegna útrásarinnar?

Allt þetta verða stjórnmálamenn að gera upp á næstu misserum:

• Ástæðru fyrir hruninu
• Skortur á eftirliti hins opinbera með útrásinni
• Upplýsingar um það sem var yfirvofandi var hundsað af stjórnmálamönnum og embættismönnum
• Peningamálastefna Seðlabankans
• Efnahagsstefna stjórnvalda
• Viðbrögðin við hruninu
• Fréttaþurrð ráðamanna til þjóðarinnar

Bloggari vonar að góðar og gildar skýringar fáist á þessum málum á næstu misserum.  Ef ekki má reikna með breyttu landslagi í Íslenskum stjórnmálum á næstu árum.

Víkingar og sauðkindin

Nú eiga Íslendingar allt sitt undir að efnahagur heimsins rétti úr kútnum.  Því miður er það ekki að gerast og hlutbréf falla í verði um allan heim.  Það er þó örlítil týra samfara lækkun á liborvöxum á millibankamarkaði, en það er þar um táknræna breytingu að ræða en ekki marktæka.  Þessir vextir segja okkur hvort bankar eru farnir að treysta hvor öðrum og lána fé sín á milli.  Þessi vextir eru ennþá svimandi háir, í 6.18% í lok dagsins í dag.

Þá komum við að þeim háu vöxtum sem Íslensku bankarnir buðu víða um Evrópu á netbönkum og náðu með því undraverðum árangri í að ná í viðskipavini, illu heilli.  Boðið var upp á 6 til 6.5 % vexti, sem var umtalsvert hærra en keppnautarnir gátu boðið.  Hvernig má það vera að þeir töldu sig geta boðið slíka vexti?  Það skyldi þó ekki vera að lántakendur þessara banka hafi verið í mikilli áhættu í viðskiptum sínum og því ekki getað róið á mið þeirra sem sýndu meiri varkárni í viðskiptum.  Mikil áhætta þíðir hærri vextir og hærri ávöxtunarkrafa.  Og þar voru Íslensku bankarnir og útrásarvíkingarnir.

Óvissan er gríðarleg þessa stundina og ekki sér fyrir endann á því hvaða ábyrgð skattgreiðendur landsins bera gagnvart erlendum kröfuhöfum bankana.  Samningum Íslendinga í dag hefur verið líkt við Versala samninga Þjóðverja og uppgjöf þeirra eftir fyrri heimstyrjöldina.  Þá vöruðu menn við því að með þeim samningum væri verið að kalla yfir sig aðra heimstyrjöld.  Einn merkasti hagfræðingur síðustu  aldar, John Maynard Keynes, var fulltrúi Breta við samningagerðina.  Hann varaði eindregið við þeim afaskilmálum sem settir voru og taldi það ávísun á nýja styrjöld í Evrópu.  En hvernig tengist það Íslandi og stöðu þess í dag?

Jú ef Ísland sætir afarkostum og settar verða klafar á íbúana sem þeir geta vart staðið undir, mun það buga þjóðina.  Skattar munu verða óbærilegir og framfarir lítilfjörlegar.  Það mun verða til þess að hæfustu einstaklingarnir mun einfaldlega flýja land og leita sér framtíðar annars staðar.  Það má ekki gleyma því að við erum hluti EES með frjálsu flæði vinnuafls, sem dró duglegt verkafólk til Íslands á uppgangstímum, sem á sama hátt getur dregið efnilegasta fólkið  í burtu á krepputímum.  Það myndi umbreyta Íslandi í Nýfundnaland.

Íslendingar þurfa að standa saman í þeim þrengingum sem þeir horfa uppá.  Við þurfum allan þann kraft sem í okkur býr til að endurreisa efnahag landsins og orðstír landsins á meðal þjóðanna.  Við munu líka þurfa á þeim dugnaði og útsjónasemi útrásarvíkinganna sem komu okkur í þá stöðu sem við erum komin í.  Hér er ekki verið að tala um að leysa menn undan ábyrgð þar sem lög eða reglur hafa verið brotnar, en láta Kjurrt liggja þar sem menn hafa farið fram af of miklu kappi og lítilli forsjá.  Íslendingar þurfa á þessu fólki að halda og nauðsynlegt að gera þjóðarsátt um að fá þá í bátinn með okkur til að leggjast á áraarnar í þeim snarpa róðri sem framundan er.  Það væri glapræði að henda þekkingu og reynslu þessa fólks fyrir róða af hefnigirninni einni saman.  Góður stýrimaður en nauðsyn sem kann að sigla milli skers og báru, en slíkt er ganglaust  ef árarnar eru ekki vel mannaðar.

Þjóðin á ekki að persónugera vandamálin sem að henni steðja, enda tók hún meira og minna öll þátt í ævintýrinu.  Ég þekki bara tvo menn sem vöruðu við þessu og voru taldir úrtölumenn í staðinn.  Ívar Pálsson og Ragnar Önundarson.  Sjálfsagt eru þeir fleiri þó ég kunni ekki að nefna þá/þær hér og nú.

Að lokum vill bloggari leggjast í duftið og biðjast auðmjúkur afsökunar á afstöðu sinni gagnvart sauðfjárbændum landsins.  Ef allt fer á versta veg verður sauðkindin okkur lífsspursmál.  Ekki gengur að rækta svín eða kjúklinga á fóðurs frá útlöndum.  Sauðkindin nagar bara grasið til fjalla, en nóg er af því á Vestfjörðum.  Ef til vill verður það matarforðabúr Íslendinga ef illa sverfur að á komandi árum. 

Alþjóða gjaldeyrisjóðurinn (IMF)

Nú liggur fyrir að staða Íslands ræðst af samningum við Breta og Hollendinga um Icesave reikningana, sem nú standa yfir.  Alþjóðabankinn hefur sett það sem skilyrði fyrir aðstoð að fundin verði lausn á þessum deilum.  Bretar og Hollendingar eru mættir til Reykjavíkur til viðræðna við Íslensk yfirvöld.

Í einfeldni sinni hélt bloggari að lán til þrautavara gegndi því hlutverki að koma í veg fyrir áhlaup á banka, lána honum fyrir úttektum og koma í veg fyrir vantraust viðskiptavina, þannig að þeir hættu við úttekt.  Ekki var gripið til þessa í kreppunni miklu 1931, sem kostaði að margir bankar fóru í gjaldþrot og peningamarkaðir þurrkuðust upp.  Eftir þessi mistök var það gert að einu hlutverki Sparisjóða að tryggja peningamagn í umferð.

Venjulegur innláns-banki lánar það sem lagt er inn níu sinnum út.  Það þíðir að enginn slíkur banki getur greitt allar inneignir á skömmum tíma.  Það má segja að meðan innlánin eru skammtíma fjármögnun, eru útlánin langtíma fjármögnun. 

Reiknað er með að banki sem fær lán til þrautavara standi eignalega vel, enda sé um skammtíma vanda að ræða.  Jafnframt þessu hafa yfirvöld tryggt innstæður á almennum reikningum, upp að tiltekinni uppæð á hverja kennitölu í hverjum banka.  Þetta er sömuleiðis gert til að koma í veg fyrir áhlaup á banka.  En þetta gildir ekki um upplýsta fjárfesta, eins og lífeyrisjóði, sveitafélög eða fyrirtæki.  Gert er ráð fyrir að þessir aðilar þekki þá áhættu sem þeir taka og ekki þurfi að tryggingu ríkisvaldsins á inneignum þeirra.

Þetta er nákvæmlega það sem er í gangi í Bretlandi og Hollandi þessa dagana.  Íslensk stjórnvöld hafa ekki neitað ábyrgð sinni á inneignum í Icesave, sem var Íslenskur banki.  Ef rétt er munað er upphæðin um þrjár milljónir á hvern reikning.  Viðkomandi ríki hafa síðan lofað að greiða það sem upp á vantar.  En upplýstir viðskiptavinir eru ekki með í þessum pakka og það stóð aldrei til.   Það er algjörlega óviðunandi að samið sé um slíkt eftir á og reiknað með ábyrgðum Íslendinga á þessum inneignum.  Viðbrögð Breskra stjórnvalda á þann veg að þau virðast snúast um póltík en ekki hagfræði.  Stjórnvöld séu að reyna að skora stig til að ná endurkjöri í næstu kosningum en þá er þetta farið að snúast um allt annað en upphafalega var lagt upp með.

 Vonandi næst viðunandi niðurstaða í þessum viðræðum við Breta og Hollendinga þannig að Íslendingar geti náð vopnum sínum.  Seinna mun uppgjör verða þar sem spurt verður áleitinna spurninga.  Hvernig gat það gerst að Íslenskir skattgreiðendur tóku á sig ábyrgðir í útlöndum fyrir einkafyrirtæki?  Það má ekki gleyma því að Landsbankinn og Kaupþing voru að lofa viðskiptavinum sínum verulega betri vexti en nokkur annar banki.  Hvernig var það hægt?  Er það ekki augljóst að þeir voru að taka meiri áhættu en samkeppnisaðilar þeirra til að ná í sparfé og sjóði í þessum löndum?  Mátti ekki sjá það fyrir?  Voru Íslensk stjórnvöld höfð með í ráðum?

En nú ríður á að leysa hnútinn og svör við þessum spurningum verður leitað seinna.

p.s. það skildi þó ekki vera að hvalveiðar Íslendinga væru að koma svolítið í bakið á þeim?

Armageddon

 

Bloggari þorir varla orðið að opna fyrir erlendu sjónvarps-frétta rásirnar.  BBC, CNN og Sky News eru með Ísland á heilanum.  Það mætti halda að um stórþjóð væri að ræða sem skipti verulegu máli í efnagaslífi heimsins.  En málið er að ,,útrásarvíkingarnir" voru orðnir svo stórtækir að gjaldþrot þeirra hefur töluverð áhrif í nágrannalöndum okkar, þó stærð hagkerfa þeirra séu tröllaukin miðað við það Íslenska.

Það var viðtal við leigubílstjóra á BBC í gær sem sagðist hafa lagt fjörutíu ára sparnað sinn inn á Icesave reikning í Bretlandi.  Hann var reiður út í ,Íslendingana" og hvernig þeir höfðu farið með hann fjárhagslega.  Viðtal var við sveitarstjórnarmenn, meðal annars borgarstjóra Lundúna, sem tapa verulegum upphæðum á Icesave.  Borgarstjórinn sagði að hætta yrði við lagningu neðanjarðar-lestar-kerfis vegna Íslendinganna.  Málið er að reikningar sem sveitarfélög leggja fé inn á njóta ekki ríkisverndar.  Slíkir viðskiptavinir eru kallaðir ,,upplýstir" fjárfestar og talin regin munur á þeim eða hinum almenna borgara.

En málið er þetta.  Hverjir eru Íslendingarnir?  Bloggari átt ekkert í Íslensku bönkunum og hafði ekki einu sinni viðskipti við þá með því að eiga fé á innlánsreikninum.  Bankarnir voru reknir að einkaaðilum og komu Íslenska ríkinu ekki að öðru leiti við en að þeir féllu undir bankaeftirlitið.  Leigubílstjórinn og sveitarfélögin bera því meiri ábyrgð en bloggar, þó hann sé Íslenskur en þeir ekki.  Þetta hefur ekkert með þjóðerni að gera og frekar vafasamt að Íslenskur ríkisborgari eigi að bera ábyrgð á þessum fjárfestingum fram yfir þá sem taka ,,upplýsta" ákvörðun um að gera slíkt.  Eiga þannig þátt í öllum vitleysisganginum sem átt hefur sér stað.

Viðbrögð Gordon Brown´s og Alexsender Darling fjármálaráðherra eru vægast sagt einkennileg.  Mennirnir hafa algerlega hlaupi út undan sér í þessum málum.  Að láta viðtal í gegnum GSM síma duga til að byrja milliríkjadeilu, við útlending sem talar ekki ensku sem fyrsta tungumál, er furðulegt.  Það er augljóst að báðir þessir menn eru farnir á taugum og láta tilfinningarnar bera sig af leið.  Íslendingar eru svo sem öllu vön frá Bretum, sem dæmi settu þeir á okkur hafnbann 1952 og þá voru það Rússar sem komu okkur til bjargar og keypt allan fisk af Íslendingum.

Bloggar vill trúa því á þessu augnabliki að Íslendingar séu ef til vill að fara bestu leiðina.  Ekki að bjarga bönkunum og þar með þeim sem hafa lánað þeim peninga, heldur láta þá rúlla og byggja nýa á rústunum.  Bandaríkjamenn og Bretar ætla að fara þá leið að ríkisvæða banka, bjarga þar með lánveitendum þeirra en taka allt af hluthöfunum.  Í því má ekki gleyma að stór hópur hluthafa er einmitt ekki ,,upplýstur" og naut þannig ekki sérfræðiráðgjafar við fjárfestingar sínar.  Þeir voru flestir með ráðgjafa sem unnu í þessum bönkum og hér verður fullyrt að þeir gættu ekki hagsmuna þessa fólks, heldur bankana sem þeir unnu hjá. 

Varðandi Bandaríkjamenn og Breta er ekki nokkur leið að átta sig á því hvert þeirra stefna leiðir þá.  Hverjar verða ábyrgðir ríkisjóða þegar upp verður staðið.  Bandaríkjamenn skulda yfir 10 trilljón dollara og vandséð hvernig þeir ætla að greiða það niður í framtíðinni.  Bretar vita ekkert hvað tekur við með ,,björgun" stærstu banka og hversu miklu verður velt yfir á skattgreiðendur með slíkum aðgerðum.  Íslenska leiðin er sennilega ill-skárst.  Það er nákvæmlega ekkert sem segir að Íslensk þjóð eigi að greiða lán sem bankarnir tóku út um allan heim til að fjármagna ,,útrás víkingana".  Að sjálfsögðu nutu þessir bankamenn þess að ríkisjóður Íslands stóð vel, nánast skuldlaus, en það var aldrei hægt að ganga út frá því sem vísu að ríkisábyrgð væru á þessum lánum.  Engin reiknaði reyndar með Armageddon, nema Ívar Pálsson, en það er því miður skollið á.

Davið Oddsson

 

Bloggari hefur tekið seðlabankastjóra í sátt og rúmlega það.  Loksins útskýrði hann stöðu mála og það er mikill léttir að staða Íslendinga er ekki eins slæm og leit út í fyrstu.  það er ekkert sem segir að þjóðin eigi að greiða óreiðuskuldir glannana sem tekið hafa óhófleg lán í útlöndum, enda er það henni oviða.  Réttast er or og eðlilegast að þeir sem lánuðu þessum ævintýramaönnum tapi peningunum sínum.  Það er nóg samt sem Íslenski skattgreiðendur þurfa að bera með því að tryggja innstæður í þessum tveimur bönkum sem komnir eru í þrot.  Það er mikill léttir að ríkið sé nú hætt við að leggja 84 milljarða í hlutafé, í gjaldþrota banka sem ekki verður bjargað hvort eða er.

Nú er bara að halda ofaní sér andanum og vona að Kaupþing haldi sjó.  Veð Seðlabankans fyrir 500 milljarða láni til Kaupþings er í góðri eign, dönskum banka, sem hægt verður að selja á góðu verði þegar um hægist í þessu ölduróti augnabliksins.  Vonandi tekst að selja þennan banka á góðu verði, og vonandi verður það Kaupþing sem gerir það, án þess að um brunaútsölu sé að ræða.

Ef til vill var þessi leiðrétting markaðarins nauðsynleg, eins sáraukafull og hún er.  Það muni hinsvegar leggja nýjar undirstöður fyrir efnahag Íslendinga, sem eiga mikla möguleika til sóknar.  Ung þjóð (að meðaltali 4 árum yngri en aðrar vestræanar þóðir) vel menntuð og góða grunngerð í samfélaginu.  Öfluga lífeyrissjóði, sem ekki þarf að leggja undir í þeim hildarleik sem gengur yfir. 

Íslenskir fréttamenn

Það var með ólíkindum að hlusta á blaðamannafund forsætis- og viðskiptaráðherra í dag.  Það er skoðun bloggara að fréttamenn hafi skort alla fagmennsku og einhvernvegin komist hjá því að spyrja spurninga sem skipta máli í stöðunni.  Eru þeir svona illa að sér í því sem er að gerast og skilja ekki hvað málin snúast um, eða voru þeir svona illa undirbúnir?  Eftir að hafa horft á hurðarhúninn á stjórnarráðinu í tvo sólarhringa að komu ekki betri spurningar upp í huga þeirra?

Eitt af því sem mestu máli skiptir í augnablikinu fyrir íslenska þjóð er hvort hún ber ábyrgð á net-innlögnum Breta inn á netbanka Landsbankans og Kaupþings.  Um verulegar upphæðir er að ræða og gæti skipt sköpum um afkomu þjóðarinnar næstu áratugina hvort þjóðin þurfi að endurgreiða þessum viðskiptavinum bankana.  Nei spurningar þessara krakka kjána snérust um hvort bankastjórar nytu traust ráðamanna og hvort ætti að refsa þeim.  Bloggari var miður sín að hlusta á þessa niðurlægingu íslenskrar frétta-fjölmiðlunar á ögurstundu.  Síðan var slökkt á útvarpssendingu á netinu, en bloggari er staddur í Afríku, áður en spurningar á erlendir fréttamenn kæmust að.